De cliënt als partner – co-creatie met cliënten
Datum: 30-12-2013
De cliënt als partner – co-creatie met cliënten
Bij een van mijn opdrachtgevers is op dit moment ‘de cliënt als partner’ een belangrijk speerpunt van beleid. De cliënt als partner betekent in deze zorgorganisatie ondermeer: ‘de individuele cliënt co-creator laten zijn van zijn eigen zorg’. Co-creatie is op dit moment trendy en wordt enerzijds gezien als de mogelijkheid om de zorg voor de individuele patiënt kwalitatief en kwantitatief zo goed mogelijk uit te voeren en anderzijds als een oplossing om de kostenstijging in de zorg te beteugelen. Wat houdt co-creatie van zorg met cliënten in? Wat is ervan te verwachten?
Het tijdschrift M&O wijdt een themanummer aan sociale innovatie met daarin ook een artikel over een onderzoek naar de cliënt als co-creator in de zorg*). De onderzoekers omschrijven co-creatie van zorg met cliënten als: de mate waarin cliënten, inclusief mensen om hen heen, zelf bepaalde zorgactiviteiten uit kunnen voeren en oplossingen vinden, maar bevat ook sturings- en beslissingsmogelijkheden van cliënten/familie in de zorg.
De onderzoekers vragen aan ruim 600 managers in de VVT (verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg) hoe zij de mate van co-creatie in hun organisatie met cliënten inschatten. Ze gebruiken daarbij een instrument dat meet of de zorg bijdraagt aan de zelfredzaamheid van cliënten. Daarmee worden de begrippen zelfredzaamheid en co-creatie synoniemen. Dat vind ik jammer, omdat het woord ‘co-creëren’ – samen iets (nieuws) maken – een grotere belofte in zich heeft, dan het mogelijk maken van de zelfredzaamheid van cliënten en hun verwanten.
Uit dit onderzoek in de VVT blijkt dat co-creatie van zorg met cliënten (dus: een hoge mate van zelfredzaamheid van cliënten) positief samenhangt met het ontwikkelen van nieuwe zorgdiensten en met de prestaties van de zorgorganisatie. Bij zorgprestaties valt te denken aan een hogere productiviteit van medewerkers en een efficiënter gebruik van middelen. Met andere woorden: managers zien dat co-creatie met cliënten beweging in de organisatie brengt.
Aangezien dit onderzoek alleen kwantitatief is uitgevoerd, is er geen verhaal achter de cijfers en blijven we verstoken van bevindingen op basis van de ervaringen van de managers. Desalniettemin is het theoretische gezien een stap voorwaarts dat er positieve relaties zijn gevonden: (1) tussen co-creatie en nieuwe zorgdiensten en (2) tussen co-creatie en de organisatieprestaties. En daarnaast blijkt dat (3) nieuwe zorgdiensten (op basis van co-creatie) de organisatieprestaties ook bevorderen.
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek is mijn conclusie, dat de aan het begin van deze blog genoemde opdrachtgever strategisch gezien, met het speerpunt co-creatie met de cliënt een goede stap heeft gezet. Nu gaat het om het waarmaken van de co-creatie. Wat is nodig om duurzaam te co-creëren? Daarover meer in een volgende blog.
*) Heij, Van den Bosch en Volberda (2013). Naar betere zorg door co-creatie met cliënten. In: M&O, themanummer Sociale Innovatie, nr. 5, pg. 125-140.