Is het een chaos bij operaties in het ziekenhuis?

Vorige week deden de kranten verslag van een onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg (IGZ) naar de voorbereiding van operatie in ziekenhuizen. De Volkskrant kopte “Chaos rond operaties’.
Als we de berichten mogen geloven loopt u een groot risico aan uw buik geopereerd te worden, terwijl u een probleem aan uw been heeft. Of omgekeerd.

Is het werkelijk zo erg of is er sprake van bangmakerij?

Ik heb het rapport opgezocht op de website van de IGZ. Dat de informatievoorziening in ziekenhuizen niet goed is weet ik ook wel. Maar ik wil weten hoe vaak die slechte informatie tot ongelukken leidt. Tot mijn verassing kan ik dat niet vinden in het rapport. Er staan twee kadertjes in van voorbeelden van miscommunicatie. Het voorbeeld van de buikoperatie is één van die twee kaders. Dat komt dus in de krant. Maar het zegt niks. Ik verwacht dat de IGZ op basis van FONA meldingen, tuchtrechtuitspraken, kwaliteitsjaarverslagen en andere informatie die haar ter beschikking staan, statistische gegevens verstrerkt over het aantal fouten bij operaties en de oorzaken daarvan in het preoperatieve proces. Die vind ik niet.

De IGZ haalt een Canadees onderzoek aan dat er bij 7,5% van de operaties iets misgaat (een ‘tegenloper’). Bij 21% van die 7,5% (1,6% van het totaal aantal operaties) leidt de fout tot dood van de patiënt. Bij 37% van die 7,5% (2,8% van het totaal) was de fout te voorkomen geweest. De IGZ geeft geen Nederlandse vergelijkende cijfers. Wel geeft zij aan dat 65% van de schadeclaims bij Medirisk betrekking heeft op snijdende specialismen. Dat zegt dus helemaal niks. We krijgen dus geen enkel idee hoe groot de gevolgen zijn van de slechte voorbereiding van operaties.
Het onderzoek is gericht op de kwaliteit van de informatievoorziening. En niet op de consequenties daarvan voor de resultaten van de behandeling van de patiënt.

De IGZ concludeert dat het heel slecht gesteld is met de informatievoorziening in het preoperatieve traject. Het rapport heet: ‘Preoperatief traject ontbeert multidisciplinaire en gestandaardiseerde aanpak en teamvorming’. Het eigen persbericht van de IGZ heeft als kop ‘Ernstige tekortkomingen in het preoperatieve proces’. Dat is volgens mij wat anders. De kop in de Volkskrant luidt ‘Chaos rond operaties’. Hoe dramatisch worden de Kamervragen? En hoe bang maken Nova of Pauw en Witteman de bevolking?

De conclusies van de IGZ dat het slecht gesteld is met de informatievoorziening en de samenwerking tussen professionals bij het preoperatieve proces zijn terecht. Ze zijn bekend bij ieder die in de ziekenhuiswereld rondloopt. Er wordt aan gewerkt, maar het kan veel beter.
Ik vraag me af of de IGZ met dit rapport die verbetering bereikt. De IGZ gaat er van uit dat ziekenhuizen en medisch specialisten niet in staat en/of bereid zijn deze problemen spoedig op te lossen. Ze wil daarom binnen een jaar maatregelen afdwingen.

Is dat wel de goede weg? Moeten ziekenhuizen en professionals niet op hun verantwoordelijkheid aangesproken worden? Waarom moet er een publieke ingreep gedaan worden? Twee jaar geleden hebben inspecteurs dit probleem al gesignaleerd in Medisch Contact. Wat heeft de IGZ in die twee jaar gedaan om het probleem onder de aandacht van de verantwoordelijken te brengen?

Over verantwoordelijkheden gesproken? Is het de verantwoordelijkheid van de IGZ om de kwaliteit van de zorg te bewaken en haar instrumentarium te gebruiken om die kwaliteit af te dwingen? Of is het de verantwoordelijkheid van de IGZ om de bevolking bang te maken voor ziekenhuisbezoek. Dat laatste lijkt hier te gebeuren gezien de wijze waarop de onderzoeksresultaten naar buiten gebracht worden.