Terugdringen van postoperatieve wondinfecties: het grote krokettenspel

Datum: 21-09-2012

Terugdringen van postoperatieve wondinfecties: het grote krokettenspel

Hoe gedrag is te beïnvloeden, is een interessant veranderkundig vraagstuk. Neem gedragsverandering van dokters en verpleegkundigen. Wat maakt dat een aangeleerde of ingesleten werkwijze wordt doorbroken en vervangen door ‘anders werken’? Bijvoorbeeld aangepast gedrag om de kans op wondinfecties na een operatie te minimaliseren?

Ik kan me niet voorstellen dat de chirurg heden ten dagen in bebloede operatieoutfit aan het bed van de patiënt komt staan, zoals ik als puber meemaakte, toen mijn blindedarm er terstond uit moest. De dokter kwam even op zaal kijken of ik als laatste patiënt aan zijn operatieprogramma kon worden toegevoegd. Hij heeft bij mij een onuitwisbare indruk achtergelaten over (het gebrek aan) hygiëne. Maar dat was lang geleden, want het schrobben en boenen van de armen en handen, het afdekken van het kapsel of baard, een masker, de handschoenen, gedesinfecteerde klompen – het zijn allemaal maatregelen die dokters en verpleegkundigen nemen om infecties bij hun patiënt te voorkomen. Veranderkundig gezien is er een mooi staaltje werk geleverd, zou je zeggen.

Maar het NOS-journaal van vorige week heeft een somber bericht. Het is de bedoeling, dat aan het eind van dit jaar bij 9 van de 10 operaties de landelijke richtlijn ‘Voorkomen van wondinfecties na operatie’ van het VMS Veiligheidsprogramma wordt gevolgd. Uit NOS-onderzoek blijkt dat in de praktijk slechts bij 1 van de 10 operaties die richtlijn wordt gevolgd. Een veranderkundige domper dus! Dokters en verpleegkundigen zouden 4 maatregelen uit de richtlijn moeten naleven maar dat doen ze niet, volgens het NOS-journaal.

Zo niet in een ziekenhuis in de Randstad. Dit ziekenhuis mag als voorbeeld van een ‘goed’ ziekenhuis gelden. De postoperatieve wondinfecties zijn met 50% teruggebracht. Ons, als kijkers van het NOS-journaal, wordt een kijkje in de veranderkundige keuken van dit ziekenhuis gegund. Twee veranderkundige principes zijn toegepast: (1) directe feedback op gedrag en (2) lok- en dwangmiddelen.

De situatie is als volgt: één van de vier maatregelen uit de VMS-richtlijn heeft te maken met het voorkomen van een verstoring van de luchtstroom tijdens de operatie. Zo’n verstoring geeft een verhoogde kans op verspreiding van bacteriën en dat wil je niet. Tijdens het in- en uitlopen van de operatiekamer vindt een luchtstroomverplaatsing plaats. Deur dicht(houden), is dus het adagium. De technische dienst van het ziekenhuis heeft een automatisch telbord ontworpen. Iedere keer als de deur tijdens een operatie open en dicht gaat, komt er een punt bij. De aanwezigen kunnen hun score zien: de directe feedback.

Vervolgens is een spelelement toegevoegd. Het team met het laagste aantal punten is winnaar; met het hoogste aantal verliezer. Het verliezende team trakteert vervolgens de winnaars op kroketten. Het grote krokettenspel is geboren. Ik zie het voor me: dokters en verpleegkundigen die reikhalzend uitzien naar kroketten en hun uiterste best doen om als winnaar van de dag uit de bus te komen. De deur gaat op slot of iedere (ongewenste) binnenkomer krijgt het verwijt dat hij de kans op het winnen van de kroketten-van-de-dag ernstig bedreigt.

 

 

 

 

 

 

Bij mij riep het grote krokettenspel een wrevelig gevoel op. Dat zoiets belangrijks als het vermijden van een luchtverplaatsing tijdens een operatie, gerealiseerd moet worden met behulp van kroketten. De andere kant is, dat (ook) ik dol ben op kroketten. Voor een kroket zou (ook) ik net wat oplettender zijn dan anders. Dus als kroketten helpen om nieuw gedrag in te slijten en het aantal postoperatieve infecties te verminderen, waarom zou je het dan niet doen? Veranderprocessen zijn gebaat bij creatieve interventies, om gedaan te krijgen wat niet als vanzelf gaat. Als kroketten bij kunnen dragen aan een lagere sterftekans of een vervelende postoperatieve nasleep, dan ga ik toch maar voor het grote krokettenspel.