Hoveniers en adviseurs

Datum: 26-07-2018

Hoveniers en adviseurs

Van de week was onze tuinman/hovenier er om de tuin een zomerbeurt te geven. Terwijl hij bezig was zat ik literatuur over consultancy te lezen. Ineens vielen me een paar parallellen op.

Ambacht

De hovenier is een vakman, die met zijn handen bezig is. Hij weet precies hoe en waar te snoeien en hoe planten behandeld moeten worden. Het is een combinatie van kennis, ervaring en de bekwaamheid en vaardigheid om juist te handelen. Een echt ambacht dus. Van adviseurs worden vergelijkbare zaken verwacht. Ook het adviesvak is een ambacht. En dan heb ik het niet over de klassieke organisatie-analyses maar over het maatwerk, dat wij bij C3 leveren. Ook daar heb je kennis en ervaring voor nodig en de bekwaamheid op het juiste moment de goede instrumenten in te zetten en de vaardigheid om deze te gebruiken. Hovenier en adviseur zijn beide ambachten, die veel verschillende zaken tegelijk vragen van de ambachtsman/vrouw.

Liever geen amateurs

Ik heb bepaald geen groene vingers en ben niet vaardig in de tuin. Als ik het tuinonderhoud zelf zou moeten doen, dan zou ik verkeerd snoeien en schade aanrichten. Dat risico is er ook als ik een amateur inschakel, die tuinieren wel leuk vindt, maar er niet voor heeft doorgeleerd. Bij een van onze buren heb ik gezien hoeveel jaar het duurt eer een verkeerd behandelde tuin weer tot wasdom komt.

Ook hier zie ik een parallel naar de consultancy. Dat is ook een vak dat je moet leren en waarin je je moet bekwamen en je vak bijhouden. Sommige bestuurders zijn er trots op dat ze nooit adviseurs inschakelen, want ‘dat kunnen we zelf wel’. Maar hoe goed staat hun tuin erbij, snoeien ze verkeerd en richten ze langdurige schade in hun organisatie aan? Of zijn het zulke goede amateurs, dat hun organisatie groeit en bloeit? Evenzo zijn er mensen, die consultancy als een hobby zien en naast of na hun carrière nog wel even als adviseur aan de slag gaan. De goeden niet te na gesproken, wordt ook door deze amateurs soms ondeskundig gesnoeid met blijvende schade.

Ik laat mijn tuin graag aan vakmensen over. Doen bestuurders dat ook als het om consultancy gaat?

Nemen robots het over?

Een derde overeenkomst zie ik in de vraag of techniek het van de ambachtsman over zal nemen. Bij de hovenier zal het dan gaan om tuinrobots, bij adviseurs eerder over algoritmen en AI. Gaat dat gebeuren? Ik denk maar heel beperkt.

Onze tuin heeft veel hoogteverschillen en veel verschillende soorten beplanting, die ieder hun eigen behandeling vragen. Als ik zie hoe veel verschillende handelingen de tuinman verricht onder verschillende omstandigheden, dan acht ik de kans klein dat een robot dat snel overneemt. Of het moeten veel verschillende robots zijn voor ieder klusje, maar daar schieten we niet veel mee op.

Dat ligt natuurlijk anders als je grote eentonige grasvelden heb, die eenzelfde behandeling vragen. Dan is een maairobot nu al heel gewoon.

Iets soortgelijks verwacht ik voor de consultancy. Grote eenvoudige en eenduidige standaardklussen kunnen wel door algoritmen overgenomen worden. Daar zijn al volop voorbeelden van. Maar vraagstukken met veel hoogteverschillen en gevarieerde populatie zullen nog heel lang vragen om de persoonlijke benadering van de ambachtelijke adviseur.

Uurtje – factuurtje

Wij betalen onze hovenier tot volle tevredenheid van beide partijen per uur voor geleverde arbeid. Plus materiaalkosten voor nieuw planten en als hij apparatuur moet huren. Ik zou niet weten hoe dat anders moet. Ik heb het met de hovenier er ook nooit over dat hij zijn businessmodel moet veranderen of dat zijn verdienmodel helemaal uit de tijd is.

In de literatuur over consultancy hoor en lees ik al 15 jaar niet anders. Het businessmodel van ‘fee for service’ zou helemaal uit de tijd en obsoleet zijn. Meestal gaat die ‘voorspelling’ gepaard met een negatief oordeel dat het schandalig is om je per uur te laten betalen en dat dit alleen maar perverse prikkels geeft. De term ‘uurtje – factuurtje’ heeft dat negatieve oordeel in zich. Toch zie ik voor de ambachtelijke consultancy, waar ingewikkelde problemen moeten worden opgelost in complexe menselijke en organisatorische relaties, ook niet direct een andere vorm van betaling. Zowel de opdrachtgever als de adviseur kunnen tevoren niet overzien hoe complex het probleem is en wat ze tegen zullen komen. Net als onze hovenier op onverwachte vraagstukken kan stuiten. Dan is het niet gek om een prijs per uur af te spreken en achteraf af te rekenen. Onze hovenier werkt hard en maakt zeker geen overbodige uren. Dat geldt voor de goede adviseur net zo. Bovendien kan hij verantwoorden waar hij zijn tijd aan heeft besteed. Uurtarief maal gewerkte uren is wat mij betreft zeker geen obsoleet businessmodel.

Al met al boeiend hoe een hovenier op een hete zomerdag aanleiding kan zijn tot bespiegelingen over het adviesvak.