Datum: 19-04-2021

Loze beloften

Bij twee grote aanschaffingen voor ons huis gedroegen de leveranciers zich heel verschillend. De ene leverancier beloofde een levertijd van drie weken en het werden er zes. De andere leverancier sprak over een levertijd van tien weken en legde uit waarom. Deze levering vond ook binnen 6 weken plaats. Het is duidelijk dat we tevreden zijn over de tweede leverancier, want die kwam zijn beloften na en de andere beloofde iets, wat hij niet waar kon maken.

Klinisch specialisten weten dat je beter tegen een patiënt kunt zeggen dat hij vrijdag naar huis mag en later zeggen dat hij op woensdag ontslagen wordt, dan een dag noemen, die iedere keer opschuift. Als de patiënt ‘eerder’ ontslagen wordt is iedereen blij (behalve degene, die de thuiszorg moet regelen). Het gaat kennelijk sneller beter met de patiënt.

Je kunt dus beter iets beloven dat je waar kunt maken en dan sneller leveren dan valse hoop geven voor een snelle ‘levering’ dan beloven snel te handelen en dan steeds uit te moeten stellen.

Met een lelijk woord heet dat ‘verwachtingsmanagement’. Mijn moeder zei het simpel ‘beloof nooit iets, dat je niet waar kunt maken’. Over dat verwachtingsmanagement is een hele bibliotheek volgeschreven.

Hoe kan het dan dat de regering dit niet weet en/of niet in de praktijk brengt. Rutte (historicus) en De Jonge (onderwijzer) zouden deze wijze lessen toch geleerd moeten hebben. Toch maken ze bij iedere persconferentie dezelfde fout. Ze beloven een datum voor versoepeling van de corona maatregelen binnen een paar weken. Bij iedere volgende persconferentie worden de data opgeschoven, waarbij de heren met somber gezicht zeggen dat de stand van zaken ernstig is, ‘maar over een paar weken’. Dan volgt weer een loze belofte waarvan ieder weldenkend mens kan vaststellen dat dit weer een loze belofte is, die gebroken zal worden omdat de situatie nog steeds ernstig is. Daardoor neem je burgers niet serieus en creëer je iedere keer weer een psychologisch probleem. Dat probleem heet ‘verliesaversie’; mensen zijn bang om te verliezen en nemen daardoor niet rationele beslissingen. Iedere keer is er weer teleurstelling dat ‘het niet lukt’ en ‘we nog langer moeten wachten’.

De regering zou volgens mij beter kunnen handelen zoals mijn tweede leverancier en de klinisch specialist. Beloof alleen iets als je zeker weet dat je het waar kunt maken en neem daarbij een ruime marge. Dan is iedereen blij zoals de patiënt die op woensdag wordt ontslagen, terwijl hij verwachtte tot vrijdag te moeten blijven.

Vertaald naar de lockdown betekent dat volgens mij dat de regering bij de volgende persconferentie zegt dat de lockdown nog heel lang zal duren, misschien wel heel 2021 of misschien zelfs wel tot 2022. Nog beter is het om daaraan concrete voorwaarden te noemen. Bij voorbeeld dat 75% van de bevolking is gevaccineerd, dat de Reproductiefactor als acht weken onder de een ligt, dat het aantal besmettingen per week niet hoger meer ligt dan 5000 of dat er minder dan 400 mensen met Covid-19 op de IC liggen (de juiste cijfers laat ik graag aan Jaap van Dissel en Ernst Kuipers over).

Op die manier doet de regering geen loze beloften en is meetbaar – en daardoor te beargumenteren- wanneer versoepeling op kan treden. Ergens las ik ‘de regering moet zich niet richten op een datum, maar op data (=gegevens)’. Dat is een prachtige samenvatting van wat nodig is.

Zo schep je duidelijkheid en kan iedereen zijn verwachtingen bijstellen. Dan hoeven mensen in de horeca niet iedere keer hun terrassen te poetsen en hoeven mensen niet hun eigen teleurstelling voor te bereiden door nu al een vakantiereis te boeken (die straks weer afgezegd moet worden). Natuurlijk geeft de boodschap dat het nog lang zal duren boosheid, demonstraties, schadeclaims en druk verkeer op sociale media. Maar dat is dan een keer heftig en niet na iedere teleurstellende persconferentie weer.

Dat Rutte en De Jonge dit niet doen getuigt van weinig bestuurlijk lef. Dat is gewoon slecht bestuur.