Inclusie
Inclusie
Afgelopen vrijdag spraken we in ons wekelijkse C3 overleg over inclusie. Met als casusbespreking de ideologie om mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking niet meer in instellingen onder te brengen maar in de wijken tussen mensen zonder die beperkingen. Onder de vlag van inclusie dus. De slotconclusie is helaas dat het niet heeft gewerkt.
Tot die slotsom kwamen we na bespreking van een artikel uit de Volkskrant en een boekbespreking door Elsbeth van het boek “Hoe gehandicapten hun thuis verloren” van Marijke Malsch, en daarnaast een essay van de hand van Hans “Inclusie is een illusie”.
Het boek van Marijke Malsch was vooral kritisch op de gang van zaken rondom de beoogde ‘community care’ voor mensen met een verstandelijke beperking. Opmerkelijk is hoe het plan tot ‘community care’ werd doorgevoerd terwijl er - zowel aan begin van het traject als gaande het traject - steeds meer bewijs aan het licht kwam dat het contraproductief werkte. In de wijken was er veelal helemaal geen sprake van inclusie. Bewoners werden wegverhuisd van hun instellingen en terreinen, waar ze vaak al decennialang naar tevredenheid woonden. Zorginstellingen werden opgeheven en afgebroken, terwijl gaande dat proces al bleek dat cliënten en hun familie de instelling niet wilden verlaten, terwijl bleek dat cliënten niet konden aarden in een woonwijk waar ze werden gezien als anders en werden uitgesloten. Door politieke belangen wilde men dit niet zien, ondanks kritische vragen in de Tweede Kamer. Mogelijke financiële belangen vanuit vastgoedwereld speelden ook een rol. De conclusie van Malsch luidt: “Het wordt tijd om toe te geven dat de community care vooral negatieve effecten heeft gehad. Er zou weer meer terreinbescherming moeten komen voor die bewoners die daar behoefte aan hebben. Empirisch vastgestelde feiten en het oordeel van de familie en de groepsleiding zouden daarbij leidend moeten zijn, en niet een ideologie en vastgoedbelangen.”
Het essay van Hans ondersteunde dit vanuit een andere hoek. De grondhouding van mensen is exclusie; de natuurlijke neiging van mensen is namelijk om de eigen groep gesloten te houden en anderen uit te sluiten. Het streven naar inclusie nobel, maar de praktijk is weerbarstig. De vraag is vooral of je bereid bent open te staan voor de ander en hen toe te laten in je domein. Pas als die bereidheid er is, komt de vraag aan de orde hoe de inclusie van de ander vorm kan krijgen.
Bij C3 proberen we ons inclusief op te stellen, iets wat voor niemand eenvoudig is. Ervoor openstaan en het willen, je er bewust van zijn of je includeert of excludeert, daar begint het mee. Het leven zelf is immers “all-inclusive”: hoogtepunten, dieptepunten en keuzes komen op je pad. Wat je ermee doet is allesbepalend. Soms voor jezelf, soms voor de ander.