Hoort u als leider nog wel dat er iets mis gaat?

Datum: 23-12-2013

Hoort u als leider nog wel dat er iets mis gaat?

Vandaag stond in het FD onder de kop ‘Levenslessen’ een interview met Wim Dik, onder andere de president-directeur van de geprivatiseerde PTT. Dik vertelt veel over Unilever, waar hij lang gewerkt heeft. Toen hij aan zijn baas moest melden dat de dagproductie ingeblikte ham moest worden weggegooid, vroeg die baas twee dingen: ‘Weet je hoe het komt?’ en ‘Heb je de zaak onder controle?’. Dik kreeg geen uitbrander en kon weer aan het werk.

Hij haalt die situatie aan als goed leiderschap. Een uitbrander zou averechts werken en ertoe kunnen leiden dat een volgend probleem niet meer aan de baas wordt gemeld.

Het voorbeeld spreekt me aan. Het laat zien hoe simpel goed leiderschap kan zijn. Ik vraag me wel af of dit soort leiderschap in de huidige tijd nog kan. Als alle ondergeschikten van deze baas leiding geven aan ‘resultaatverantwoordelijke eenheden’ en volgens een ‘managementcontract’ ‘afgerekend worden’ op hun ‘resultaten’, dan laten ze het wel uit hun hoofd om de baas te melden dat er iets is misgegaan. Dan ben je immers een watje dat zijn problemen niet kan oplossen. En je stoort de baas in zijn grote strategische afwegingen en/of je zet zijn resultaten op het spel.

Dan kun je beter zoals bij Shell tegenvallende olievoorraden niet melden of zoals in het Maasstad ziekenhuis de uitbraak van een besmettelijke bacterie beter zelf proberen op te lossen.

Hoeveel regels en informatieprotocollen we ook maken, als zaken die misgaan niet bij de top van de organisatie terecht komen, dan zijn al die protocollen zinloos.

Daarom een paar simpele vragen aan leiders van zorgorganisaties:

• Bent u er zeker van dat u het tijdig hoort als er iets mis gaat of dreigt te gaan?
• Weet u of er belemmeringen in de structuur, de cultuur of de managementspelregels van uw organisatie zitten, die bevorderen dat u het niet hoort als er iets mis kan gaan?
• Weet u hoe u kunt voorkomen dat uw managers zich als ‘eigen baasjes’ gedragen, die zich afschermen voor control?

En één vraag voor toezichthouders:

• Weet u of uw bestuurder de antwoorden op bovenstaande vragen kent en daarnaar handelt?