Wie mag blijven?

Datum: 01-06-2012

Wie mag blijven?

Vandaag is het rapport van het interne onderzoek naar de TV opnames op de SEH van het VUmc uitgebracht onder de naam ‘Wat is er gebeurd?’. Het onderzoek is ‘uitbesteed’ aan een externe advocaat, die niet met naam wordt genoemd. Deze heeft de data verzameld, die door de raad van bestuur zijn geanalyseerd en waaruit de raad van bestuur conclusies en leer- en verbeterpunten heeft getrokken. De raad van toezicht is nauw betrokken geweest bij analyse en conclusies. Je kunt de vraag stellen of het op die manier wel een goed onderzoek kan zijn, maar daarover wellicht een andere keer.

Het rapport is opvallend mild over de rol van de raad van bestuur en vernietigend over de afdeling communicatie. Het hoofd communicatie schijnt inmiddels vertrokken te zijn.

Het rapport constateert dat verantwoordelijken binnen de organisatie:

–        Geen goede voorbereiding hebben getroffen en zich niet gehouden hebben aan de juiste procedures.

–        De ernst van de situatie hebben onderschat, ook toen er de eerste signalen kwamen dat er problemen konden zijn.

–        Volhard hebben in hun aanpak en bezwaren hebben weggewuifd op grond van de onjuiste veronderstelling dat de procedures juist wel gevolgd waren.

–        Hun baas en de raad van bestuur niet geïnformeerd hebben, ook al toen al bleek dat het niet goed ging.

–        De eerste signalen van problemen hebben genegeerd.

–        Pas in actie zijn gekomen toen er negatieve berichten in de pers kwamen.

–        De raad van bestuur toen te laat en onvolledig hebben geïnformeerd.

–        Door dat laatste heeft de raad van bestuur in eerste instantie de verkeerde dingen in de pers gezegd en het probleem onderschat.

De raad van bestuur spreekt ook in het rapport uit dat hij vertrouwen had in de medewerkers en daaraan belangrijke verantwoordelijkheden had gemandateerd. Met andere woorden, de raad van bestuur had het ook niet hoeven weten, want je kunt dingen overlaten aan professionals in je huis.

De opsomming is bijna letterlijk dezelfde als bij de klebsiella-bacterie in het Maasstad ziekenhuis.

Daar sneuvelde de raad van bestuur onmiddellijk en werd met pek en veren overladen (en een goede afkoopsom) het ziekenhuis uitgejaagd. Hier volstaat de raad van bestuur met het aanwijzen van de schuldigen, het aanbieden van excuses, het invoeren van verbeteringen. En daarna lijkt het of raad van toezicht en raad van bestuur ‘overgaan tot de orde van de dag’ (zoals de laatste zin van moties in de Tweede Kamer luidt).

Dat is toch een beetje vreemd, zeker omdat het VUmc eind vorig jaar ook al een akkefietje had met problemen op de IC, waar communicatie en de rol van de raad van bestuur ook onderdeel van het probleem waren.

Het belangrijkste verschil met het Maasstad ziekenhuis en het VUmc is dat er (voor zover we het bij de IC weten) geen doden zijn gevallen. Toch wordt er heel anders omgegaan met de rol en de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur in beide casussen.

Begrijp me goed, ik vind niet dat na Paul Smits nu Elmer Mulder moet sneuvelen. Ik raak er zelfs steeds meer van overtuigd dat je een bestuurder bij een dergelijk probleem juist niet moet wegsturen. Je moet hem dwingen te blijven en zijn eigen rotzooi netjes op te ruimen, voordat hij weg mag. Zo heb ik dat thuis geleerd en het lijkt me ook voor organisaties (en ministers) een goede stelregel.

Toch blijft het verschil in maatschappelijke reactie en vooral in de opstelling van de raad van toezicht opvallend. Je vraagt je af of er spelregels zijn voor dit soort situaties. Volgens mij niet, met uitzondering van de hoogte van de afkoopsom. Wordt het tijd om daarin één maatschappelijke lijn te ontwikkelen? Of zitten er zo veel onderhuidse machtsspelletjes en afrekeningen onder, dat iedere situatie anders uitpakt? Ik zal er eens verder over nadenken. Ik nodig de lezer graag uit tot reactie.