Het verleggen van de rivier in de jeugdzorg

Datum: 19-01-2012

Het verleggen van de rivier in de jeugdzorg

In mijn vorige blog had ik het over upstream- en downstreamoplossingen. Upstream-oplossingen zijn wellicht nastrevenswaardiger. Ze zijn preventiever en pro-actiever. Ik blijf nog even in de riviermetafoor. Bij zowel upstream- als downstreamoplossingen is er een regisseur die de oplossingen bedenkt en die bepaalt waar in de rivier een oplossing gemaakt moet worden. Eigenlijk gaat deze metafoor wel uit van de beheersing van het bestaande. Het is immers een gegeven dat de rivier er ligt en dat er blijkbaar iets mee moet gebeuren. Dat leert me dat je soms wat fundamentelere vragen niet meer ter discussie stelt.

Als je uitgaat van het bestaande denkkader, dan is het meestal zo dat alle verbeteringen gebaseerd zijn op hetzelfde paradigma, in dit geval de rivier. Als de rivier weinig werkzame stof meer bevat om bij te dragen aan een bepaald probleem, dat maakt het misschien ook niet meer uit of het nu upstream- of downstream-oplossingen zijn. Bovendien is het zo in de metafoor van up- en downstream dat er een soort maakbaarheidsgedachte achter zit. Dat maakbaarheid berust op een fata morgana, hebben we het laatste decennium wel geleerd. De rivier maakt altijd onverwachte buigingen die we niet hadden voorzien. Ook de meest begaafde specialisten en strategen konden blijkbaar niet voorzien hoe kwetsbaar de positie van de euro zou kunnen zijn. Dit laatste relativeert ook direct het uitdenken van prachtige strategieën. Zo maakbaar is alles niet. De beste strategieën zijn overigens ook vaak simpel. Zo bedacht Shell onder leiding van Jeroen van der Veer 'More upstream, profitable downstream'. Zo simpel dat je het bijna niet had kunnen bedenken. Nog even terug naar de rivier. Als je in de rivier staat, beïnvloed je de loop van de rivier waarschijnlijk meer dan wanneer je op de kant staat. Tot zover maar weer.