De bloemkool van Bernardus
Datum: 12-04-2011
De bloemkool van Bernardus
Deze week was de zorgsituatie in Bernardus, onderdeel van Osira, in het nieuws. Op last van de inspectie is de zorgafdeling Varenhof gesloten. Aankomende dinsdag dient er een nieuw team te zijn. Je zou kunnen zeggen dat de zorg door het ijs gezakt is. Welke processen spelen er in zo’n situatie en wat kun je als bestuurder daaraan doen?
Het zorgen voor kwetsbare mensen is een kwetsbare zaak. Mensen die niets terug kunnen zeggen of doen, zijn overgeleverd aan degenen die de zorg voor hen hebben. Er is in hoge mate sprake van een afhankelijkheidsrelatie.
In afhankelijkheidsrelaties speelt macht een grote rol. Of je het nu wilt of niet, de verzorging bepaalt alles in het leven van de verzorgden. Normen en waarden spelen een belangrijke rol bij de wijze waarop de zorg ingevuld wordt. De norm is de sleutel waarmee gestuurd kan worden. Normen maken deel uit van de zorgcultuur. Het vormen van een zorgcultuur is een essentieel proces dat onderdeel uitmaakt van de besturing van een organisatie. De raad van bestuur en het management dienen bij voortduring acties te ondernemen die een positieve invloed hebben op de zorgcultuur.
Het begint ermee na te gaan wat de organisatie belooft met zijn visie-statement. Bijvoorbeeld: “mensen tot hun recht laten komen”. Bijzonder nastrevenswaardig, maar heel belangrijk om nauwkeurig te kijken of het dan ook lukt. Je hebt immers veel inzet en geduld nodig bij mensen die passief zijn en afhankelijk. Bovendien krijg je van de een in relationele wederkerigheid meer terug dan van de ander. Dat kan tot uitputting en tot machteloosheid leiden. Hoezo mensen tot hun recht laten komen (zou je dan kunnen denken)?
Op een afdeling zijn er altijd een paar mensen die de toon zetten, in positieve of in negatieve zin. Zij kunnen als het ware de afdeling maken en breken. Als leidinggevende of als (hoofd) behandelaar moet je dat wel waar kunnen nemen, anders vraag je jezelf af wat er toch met die afdeling aan de hand is. Als cultuur geïsoleerd is, zonder nieuwe invloeden. dan kun je de vergelijking maken met stilstaand water. De zuurstof gaat eruit, er vindt geen verversing plaats en het water verzuurt. In een verzuurde omgeving is geen ruimte meer voor positiviteit en voor zorg.