Leiding geven aan cultuurverandering

Datum: 31-01-2011

Leiding geven aan cultuurverandering

Cultuurverandering is een noodzakelijke voorwaarde voor strategische vernieuwing. Voor een succesvolle cultuurverandering is begrip nodig van de assumpties die ten grondslag liggen aan de dagelijkse stroom van gebeurtenissen. Verhalen over de betekenis van de dagelijkse dienstverlening voegen iets toe aan het dagelijks taalgebruik en laten nieuwe betekenissen ontstaan. (Uit leiders in cultuurverandering, Jaap Boonstra.)

Wat betekent deze alinea en welke implicaties heeft dit voor diepgaande veranderingen in organisaties?
De leider zal moeten begrijpen welke assumpties ten grondslag liggen aan de dagelijkse gebeurtenissen. Pas dan kan de leider zinvolle elementen toevoegen aan het verhaal van de organisatie.
In een eerdere blog gaf ik aan dat bijvoorbeeld het toepassen van dwang- en drangmaatregelen geduid kan worden als een verpleegprobleem. Als hetzelfde vraagstuk cultureel geduid wordt, dan gaat het bijvoorbeeld om de vraag op welke wijze vorm gegeven wordt aan moeilijke situaties. Het systeem van opvattingen en assumpties dat daaraan ten grondslag ligt, is aan te duiden als cultuur.
Vanuit cultureel oogpunt helpt het niet om alleen de hedendaagse directe gedragsuiting te beoordelen en die te gebruiken als onderwerp van verandering. Je gaat dan voorbij aan de betekenis die mensen geven aan cultuur.
Een voorbeeld:
De leider zegt dat we vanaf morgen heel anders omgaan met bejegening van cliënten. We zijn onvoldoende responssief naar de cliënt en daarom moet het anders. De cliënt moet meer keuze hebben en wij zijn er voor de cliënt! Logisch toch. Heel goed voorstelbaar dat het zo gaat.
In het boek van Jaap Boonstra wordt aangeven dat de leider bij dit soort veranderingen een voortdurende strategische dialoog moet entameren. Het verhaal van de organisatie wordt bij voldoende herhaling van deze dialoog zo aangepast in de hoofden van de medewerkers dat ze zich ernaar kunnen gedragen.