Wiens brood men eet

Datum:31-01-2010

Wiens brood men eet

Het was boeiend om vorige week te horen en te lezen over het nukkige en onhandige optreden van Wim Kok voor de commissie De Wit. Hij kon eigenlijk niet goed uitleggen waarom hij als premier vanwege het landsbelang tegen hoge beloningen en bonussen voor bestuurders van ondernemingen was en als commissaris van ING voor een verhoging van de beloning met een paar honderd procent.

De reacties op het optreden van Wim Kok hebben dezelfde morele veroordeling in zich als Kok’s eigen ‘exhibitionistische zelfverrijking in 1997’: Het is schandalig, het hoort niet, Kok is niet te vertrouwen enzovoorts. Dat kun je vinden en er is iets voor te zeggen. Maar je kunt het ook anders bekijken.

Kok geeft blijk van een algemene menselijke eigenschap, namelijk dat hij zich aanpast aan zijn omgeving en daardoor zijn denken en doen laat bepalen. Dat was al zichtbaar toen hij van vakbondsleider partijleider van de PvdA werd. En nog meer toen hij premier werd. Wim Kok is een voortreffelijke kameleon, die zich aanpast aan zijn milieu. Toen hij premier was zullen ze zich bij de FNV ook weleens afgevraagd hebben of deze regent dezelfde man was als degene, die op de barricade stond.

Na zijn premierschap heeft Kok ervoor gekozen om de overstap naar het bedrijfsleven te maken en met een serie commissariaten aanzienlijk meer te gaan verdienen dan de Balkenende norm. Hij kwam in een omgeving waarin geld een heel andere waarde heeft en waar andere normen en waarden gelden. Wim Kok heeft zich uitstekend aan zijn nieuwe habitat aangepast. Een vorm van perfecte integratie. En dus gaat hij vanzelfsprekend en logisch vinden, wat hij vroeger veroordeelde.

Je kunt het moreel verwerpen, maar het is een algemeen menselijke eigenschap. We zien hem ook bij Kamerleden die het bedrijfsleven ingaan, bij Plasterk toen hij van wetenschapper minister werd, bij Zalm die nu andere zaken vindt, dan als minister.

Er is een mooi Hollands spreekwoord voor: Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’.