Even sassen

Datum: 19-10-2009

Even sassen

“Zullen we even gaan sassen”, was de hilarische zin die mijn vrouw te horen kreeg van een verpleegkundige na de operatie die ze had ondergaan. Zij bedoelde eigenlijk dat ze bij mijn vrouw wilde nagaan of zij spontaan zou kunnen urineren na de operatie. Het spontaan kunnen plassen is een van de kenmerken dat het lichaam de functies na de anesthesie weer heeft opgepakt.

Deze uitspraak van de verpleegkundige was voor mij aanleiding deze blog te schrijven. Sinds kort moet mijn vrouw het ziekenhuis, zowel klinisch als poliklinisch, wat vaker bezoeken dan haar lief is. Nu zijn wij allebei verpleegkundige en kijken daarom kritischer naar wat er met je gebeurt als je in plaats van zorgverlener zorgnemer bent geworden. We hebben daar nu regelmatig met elkaar gesprekken over.

Een gesprek over de relatie van taalgebruik en het creëren van vertrouwen en veiligheid op een verpleegafdeling. Hoeveel je met taal kunt doen om zorg te dragen dat de patiënt zich veilig, serieus genomen voelt. De betreffende verpleegkundige zal dit ongetwijfeld niet door hebben gehad , maar mijn vrouw voelde zich na deze uitspraak toch een stuk ongemakkelijker. Wat als ik straks wat anders heb, iets serieuzer, kan ik dan wel bij haar terecht? En de wijze waarop zij werd aangesproken geeft het beeld van een verpleegkundige die weinig deskundig is. Terwijl dit wellicht niet zo hoeft te zijn. Maar toch etaleert deze verpleegkundige zich op deze amicale wijze. Dit in tegenstelling tot de verpleegkundige van de nachtdienst. Deze kwam regelmatig langs, sprak bemoedigend en geruststellend, waardoor mijn vrouw met vertrouwen in slaap durfde te vallen. Hoe anders kan het dus zijn!

Het verbeteren van de veiligheid, topic voor ziekenhuizen, zit dus niet alleen in het op orde hebben van protocollen, systemen etc. Maar heeft ook alles te maken met  taalgebruik, houding,  het creëren van een omgeving waar een patiënt zich veilig voelt. Het zit hem wat mij betreft juist in de details die laten zien dat de medewerkers er goed over hebben nagedacht. Dat ze hebben begrepen waar het om gaat.

Nog een voorbeeld;  als je na je operatie, nog duidelijk duf van de anesthesie, de alarmknop voor de bel in je handen krijgt gedrukt en de mededeling krijgt, dat als er wat is, je direct moet bellen, geeft dat vertrouwen. Vervolgens moet je daar een beroep op doen en kun je zo lang wachten dat de aanrijtijd van een ambulance korter is. Hoe rustig lig je dan nog in een ziekenhuisbed, hoe veilig voel je je dan?

Maar hoe kan het ook anders als er nog steeds centrale zusterposten zijn, ver weg van de patiënten.  Hoe goed is er over het inrichtingsvraagstuk van een verpleegafdeling in relatie tot veiligheid nagedacht? Als je dan ook nog in ogenschouw neemt dat er ‘s avonds een tv aan staat in de zusterpost, vraag ik me af welke functie de tv heeft in relatie tot het welbevinden en de veiligheid van de patiënten. Mij ontgaat het echt volledig. Ik kan me zo een aantal inrichtingsconcepten uit Planetree ziekenhuizen in de VS voorstellen die bijdrage aan het veiligheidsgevoel van patiënten. Waar is de leidinggevende die hier iets mee gaat doen, zich verbindt met de patiënten, verpleegkundigen en artsen om zorg te dragen dat de afdeling vertrouwen en veiligheid uitstraalt.

Nog even terug te komen op de verpleegkundige, ze was aardig, opgewekt en vol met goede intenties. En, humor mag er zijn, maar wel in de juiste context. En, laat duidelijk zijn dat goede intenties niet automatisch goede uitkomsten voor veilige zorg garanderen!