College Bouw Zorginstellingen weer terug?
Datum:16-12-2009
College Bouw Zorginstellingen weer terug?
Gisteren stond er een merkwaardig artikel in NRCHandelsblad. De hoogleraren Joep Hubben en Jaap Sijmons hebben een advies uitgebracht getiteld ‘Zorgbouw (z)onder Toezicht’. Het advies is uitgebracht aan het College Bouw Zorginstellingen en luidt officieel ‘Advies aan College bouw zorginstellingen inzake de normering en toezicht op kwaliteit in de zorgbouw’. Dat College is per 1 januari 2009 opgeheven als ZBO met een toezichthoudende en regulerende taak. Zij beëindigt haar wettelijke taken aan het eind van het jaar. Het gaat dan verder als kenniscentrum voor bouw in de zorg. Vlak voordat het zo ver is constateren beide hoogleraren dat het College eigenlijk niet gemist kan worden.
Volgens Hubben en Sijmons is de vraag naar het borgen van de kwaliteit van ‘zorgbouw’ (m.i. een neologie, vroeger was het bouwen in de zorg) bij de totstandkoming van de WTZi onvoldoende aan de orde gekomen. Dat staat in het voorwoord van het rapport. Vervolgens constateren de adviseurs na hun onderzoek dat de bouwkwaliteit in ‘het gewijzigde stelsel van zorgregulering’ onvoldoende is geborgd. Toezicht door de gemeenten en de IGZ in het kader van de Kwaliteitswet is volgens beide hoogleraren onvoldoende om te zorgen dat er kwalitatief goed gebouwd wordt. Zij adviseren de normen van het Bouwcollege via Algemene Maatregel van Bestuur op te leggen aan de sector.
Sijmons licht dat toe in een artikel met de kop ‘Wachten tot ’t misgaat op de OK’. Deze keer dekt de kop het artikel. Sijmons veronderstelt dat verpleeghuizen weer grote slaapzalen gaan bouwen. Hij is bang dat bewoners en patiënten geen privacy meer zullen hebben. Hij suggereert dat ziekenhuizen slechte OK’s gaan bouwen, waar het met veiligheid en de luchtbehandeling slecht gesteld zal zijn. Die veronderstellingen gebruikt hij om voor herregulering te pleiten. Sijmons dankt daarbij alles wat goed is in bouw in de zorg aan het optreden van het College Bouw en veronderstelt dat het helemaal misgaat als je het overlaat aan bestuurders.
Daar is nogal wat op af te dingen. Het circus rondom vergunningverlening door het College Bouw heeft niet tot resultaat gehad, dat we goede zorggebouwen in Nederland hebben. Voor zo’n 46 miljard is er een boekwaarde probleem, dat wil zeggen dat gebouwen, die versleten zijn en eigenlijk afgebroken moeten worden voor dat bedrag nog op de balans van zorginstellingen staan. Die vrees voor vernietiging van boekwaarde heeft er toe geleid dat veel obsolete en inefficiënte gebouwen voor veel geld zijn opgelapt, waardoor een deel van de ziekenhuizen nu met slechte gebouwen zitten. Het bouwen van zespersoonskamers in verpleeghuizen was geen hobby van calculerende bestuurders, maar beleid van het College, totdat de staatssecretaris ingreep. Het College zelf heeft een inventarisatie gedaan van gebouwen in de gehandicaptenzorg en veel rode en oranje stippen uitgedeeld voor gebouwen (ooit gebouwd onder het toeziend oog van het College), die niet meer aan de wensen van de cliënten voldoen en waarvan de technische kwaliteit onvoldoende is.
De strakke overheidsregulering en het vergunningenstelsel gericht op de ‘kwaliteit van zorgbouw’ (om met Hubben en Sijmons te spreken) heeft dus niet geleid tot goede kwaliteit van gebouwen in de zorg. Na bijna veertig jaar overheidsregulering (de Wet Ziekenhuisvoorzieningen dateert van 1971) moeten zorgaanbieders de concurrentie aangaan met hele slechte gebouwen of met mooie nieuwe gebouwen, die veel te duur zijn. En met een grote financiële last van (afschrijving op) vastgoed, die met de tarieven niet terug te verdienen zijn.
Hoezo heeft toezicht op de bouw in de zorg geleid tot goede kwaliteit en dreigt die nu in het geding te komen. En waarom zouden zorgbestuurders het (nog) slechter gaan doen?
Nog voor de nieuwe regelgeving effectief is, stellen beide hoogleraren echter dat de kwaliteit van bouw in de zorg niet aan de bestuurders overgelaten kan worden, maar wettelijk moet worden opgelegd. Dat lijkt me –eufemistisch gesproken- niet de goede weg.