Tien tips voor bestuurders hoe om te gaan met de medische staf

Datum:06-11-2009

Tien tips voor bestuurders hoe om te gaan met de medische staf

Skipr heeft in het oktobernummer op pagina 36 en 37 onder de kop ‘How to’ tien tips gegeven om professionals te vriend te houden. Die tips zijn gebaseerd op telefonische interviews met deskundigen. Ik was een van de deskundigen, die voor dit artikel zijn gebeld. Ik herken een deel van de aanbevelingen. Maar er is meer over te zeggen. Hieronder mijn eigen tien tips voor de omgang met professionals, deels overlappend, deels aanvullend op de top tien van Skipr.

1 Accepteer dat spanning tussen ‘het bestuur’ en ‘de professionals’ een antropologisch gegeven is, ongeacht de personele invulling.
Net zoals Amsterdammers tegen Feyenoord zijn, ook al houden ze niet van voetbal, zijn professionals tegen het bestuur, ongeacht wie er zit.
Dat kun je niet veranderen. Binnen dat gegeven kun je proberen die spanning hanteerbaar te maken.
Toen de medische staf al kort na diens aantreden ‘het vertrouwen opzegde’ in een nieuwe bestuurder reageerde deze als volgt. ‘Jullie kunnen het vertrouwen opzeggen, dan ga ik weg en heb ik zo een andere baan. En dan komt er een andere bestuurder, waar jullie weer het vertrouwen in opzeggen. Mij best, maar jullie hebben bij mijn aantreden gepleit voor continuïteit in het bestuur’. Het vertrouwen was hersteld en de betreffende bestuurder doet goed werk in dat ziekenhuis.

2 Respecteer de professionals, maar zet ze niet op een voetstuk
Te veel ziekenhuisbestuurders beweren dat het ziekenhuis van en voor de dokters is. Dat is onjuist. Dokter, verpleegkundigen en de ziekenhuisorganisatie zijn er gezamenlijk om de patiënt beter te maken. Dat gaat niet met prima donna gedrag van dokters. Je moet dus niet de dokters ‘te vriend houden’, maar hen motiveren, faciliteren en sturen met het doel dat de patient goede zorg krijgt.
U dient dus de patient en niet de dokters.

3 Wees helder over de zakelijke kant van de relatie
Ziekenhuis en professional hebben een contract met wederzijdse rechten en plichten. Dat contract moet van beide kanten nageleefd worden en niet alleen door het ziekenhuis. Laat dat vooral regelmatig merken in situaties, waarin er nog geen conflict is, dan kun je er bij een conflict helder over zijn.

4 Wees helder over de verdeling van verantwoordelijkheden en bevoegdheden, zonder op je strepen te gaan staan.
Toen de medische staf op hoge toon van een ziekenhuisdirecteur meer medebestuur van de dokters eiste, zei deze ‘Dat is goed, maar dan gaan we samen de gevangenis in als het ziekenhuisbestuur aansprakelijk wordt gesteld’. Toen hoefde het medebestuur niet meer.

5 Houd rekening met bestuurlijke onkunde van de professionals
U als bestuurder en de professional leven in verschillende werelden, met andere taal, andere gewoonten en gebruiken. U kunt proberen hen te begrijpen, dat hoort bij uw vak. Zij zullen u echter niet begrijpen, dat is inherent aan hun vak. Professionals hebben vaak geen idee wat in bestuurlijk land wel of niet kan. Maak het simpel voor hen en los het zo veel mogelijk op. En wees eerlijk dat u geen verstand hebt van hun vak, maar wel graag wil proberen hen te begrijpen.

6 Communiceer direct
Professionals hebben de neiging hun onvrede te uiten in zware bewoordingen; ‘onacceptabel, opzeggen vertrouwen, RvB onbekwaam, ziekenhuis gaat ten onder’, ongeacht de zwaarte van het probleem. En dat doen ze  liefst schriftelijk met kopie aan iedereen.
Ga dan geen brief schrijven, waarin je je gelijk uitlegt. Nodig ze onmiddellijk uit voor een gesprek of liever nog: ga naar ze toe. Bespreek de inhoud van het probleem, maar maak ook duidelijk wat de communicatie doet. En maak hen mee verantwoordelijk voor de verdere communicatie (als dat kan.)

7 Ga ook regelmatig met professionals praten als er geen probleem is.

Wees oprecht geïnteresseerd in wat ze doen. Praat ook over hun dilemma’s. Beperk die gesprekken niet tot de dokters, maar praat ook met verpleegkundigen en andere zorgwerkers.

8 Emotionele problemen los je niet met ratio op
Veel ergernissen van professionals zijn emotioneel. Ze voelen zich klem zitten en reageren boos en onredelijk. Dan moet je op die emotie ingaan en niet proberen met een puur rationeel verhaal proberen hen weer tot de orde te roepen.

9 Ben je bewust van je littekens
Iedere bestuurder moet tijdens zijn bewind dingen doen, die sommige professionals niet leuk vinden. Mensen hebben een olifantengeheugen als het gaat om dingen, waarin ze gekrenkt zijn. Dat onthouden ze. En gebruiken ze jaren later een keer als ze de kans krijgen. Denk aan de Rollo reclame. Als je ergens langer werkt, heb je meer mensen ooit gekrenkt. Je loopt dus littekens op. Die kunnen op een gegeven moment als je zwak bent openbarsten. Dan maak je een fout en keert ineens alles tegen je.
Je kunt hier niets aan doen, maar het helpt als je jezelf er bewust van bent.

10 Informeer je raad van toezicht op regelmatige basis over de positie van de professionals
Disfunctioneren van een dokter, problemen in een maatschap, ruzie binnen de medische staf en andere problemen rond professionals zijn één van de grootste risicofactoren voor een ziekenhuis.
Meer nog dan de financiële situatie, die iedere RvT vergadering aan de orde komt.;“hoe gaat het met de professionals, zijn er potentiële problemen of veenbranden, hoe is het met de kwaliteit’ moet ook op iedere RvT vergadering aan de orde komen.
Dat is ook zelfbescherming voor de raad van bestuur, want als je je RvT meeneemt in de oplossing van problemen rond professionals wordt de kans kleiner dat ze schrikken van een boze brief van de staf en je dan maar direct ontslaan.