Governance tips (2) Wat zijn uw motieven om toezichthouder te zijn?
Datum:03-11-2009
Governance tips (2) Wat zijn uw motieven om toezichthouder te zijn?
Afgelopen zaterdag stond er een kort bericht over het commissariaat van Willem Vermeend bij Afab. In dat artikel wordt aan Vermeend gevraagd of hij te lichtvaardig ja heeft gezegd tegen deze commissarispost. Zijn antwoord is: ’Nee, ik heb me uitvoerig laten voorlichten. Ik weet dat zo’n functie een hoog afbreukrisico heeft. Ik deed het omdat ik Schouten (de ceo en eigenaar van Afab, HH) een capabele ondernemer vind. Ik ben ook ondernemer. Ik wilde mee helpen bouwen aan zijn bedrijf’.
Vermeend nam dus een toezichthoudende functie op zich omdat hij ook ondernemer is en mee wilde helpen om het bedrijf op te bouwen. Volgens mij is dat een verkeerde motivatie om commissaris te worden. Je wilt niet positief kritisch toezien of het ondernemen goed gaat, maar je wilt mee ondernemen. Daarmee is de onafhankelijkheid en de kritische blik van de toezichthouder niet meer mogelijk. Was Vermeend nog wel in staat om vroegtijdig aan Schouten kritische vragen te stellen. Kennelijk niet, want hij moest uit de krant lezen dat Afab een boete van de AFM had gekregen. De commissarissen wisten niet eens dat er een AFM onderzoek liep. Vermeend noemt dat terecht een doodzonde en het is een van de redenen, waarom hij is opgestapt als commissaris. Dat doet niets af aan de –verkeerde- motivatie om toezichthouder te worden.
Vermeend is niet de enige met een bijzondere motivatie om toezichthouder te worden. Ik hoor van toezichthouders motieven als:
– Ik wil wat betekenen voor onze kwetsbare medemens
– Ik heb in het bedrijfsleven veel verdiend en wil nu maatschappelijk nuttig bezig zijn
– Ik heb veel bestuurservaring en kan de RvB helpen om zijn werk goed te doen
– Ik ben vroeg gepensioneerd en wil mijn tijd zo nog nuttig besteden
– Ik heb behoefte aan enige extra inkomen naast mijn VUT
– Het lijkt mij wel leuk om mijn ervaring ter beschikking te stellen aan de non profit organisatie.
– Ik heb in mijn carrière nooit eindverantwoordelijkheid gedragen, maar ik vind het heerlijk om nu de ‘hoogste baas’ van de raad van bestuur te zijn.
Dat laatste heb ik meerdere malen gezien, maar nog nooit iemand uit horen spreken.
Dit zijn allemaal heel legitieme motieven om ‘iets’ te gaan doen, maar het zijn geen motieven die iemand kwalificeren om een goede toezichthouder te zijn. In sommige gevallen is het zelfs een contra indicatie.
Als u overweegt toezichthouder te worden, dan zijn mijns inziens heel andere afwegingen aan de orde:
– Vind ik het leuk om stil te zitten en goede vragen te stellen als een ander aan het roer staat?
– Kan ik dat eigenlijk wel, toezicht houden zonder mee te willen besturen?
– Welke kwaliteiten zijn daarvoor nodig en bezit ik die?
– Ben ik voldoende onafhankelijk van de organisatie en van de raad van bestuur om toezicht te kunnen houden?
– Wie ben ik dat ik dit mag doen? Wat is mijn legitimiteit als toezichthouder?
– Wat is mijn visie op toezicht? Delen de andere leden van de RvT of RvC die visie?
– Wat zijn grenzen, die niet overtreden mogen worden? Wanneer zou ik aftreden als er zaken gebeuren, waarvoor ik geen medeverantwoordelijkheid wil dragen?
Heeft u zich deze vragen gesteld voor u toezichthouder werd? Of gaat u dat alsnog doen?