Omgaan met weerstand bij verschil in tempo en beleving

Datum: 05-03-2009

Omgaan met weerstand bij verschil in tempo en beleving

Een metafoor: de trapezewerker in het circus. Hij springt en zweeft door de lucht alvorens hij de trapeze te pakken heeft. Stel dat u deze acrobaat bent. Welk gevoel roept dat springen bij u op? Help ik val? Of: heerlijk ik zweef?
In veranderprocessen zijn deze gevoelens ook te onderkennen. Ze maken deel uit van het proces waar ieder doorheen gaat: de individuele transitie. Individuele transities kenmerken zich door verschil in emotie op de verandering en ook door verschil in tempo waarin we de transitie doormaken.

In zijn algemeenheid worden 3 fasen als ‘natuurlijke cyclus’ bij individuele transities onderscheiden:

1. Beëindigen: afscheid nemen van het ‘oude’, met als emoties en bevorderende en blokkerende kenmerken: opwinding, verwachting, verwarring, frustratie, ontkenning, scepsis.

2. Exploreren: verkennen van het nieuwe, met: spanning, weerstand, verwarring, creativiteit en innovatieve ideeën.

3. Beginnen: het ‘gewoon’ gaan doen, met: nieuwe energie, leren, onzekerheid, afstand, opluchting.

Naast dat er een verschil in tempo tussen mensen is, is er ook een kans op terugval. Iemand die begonnen is met de samenwerking met een andere organisatie of het gebruik van een nieuw apparaat, kan toch weer in verwarring raken en reserves opbouwen.

In veranderingstrajecten is het de kunst om die verschillen in tempo en beleving tussen mensen (en ook tussen teams) te (h)erkennen. Dat biedt de mogelijkheid om support te geven waar nodig en mogelijk.

Hoe kan die support eruit zien? Een aantal tips met gerichte activiteiten, te gebruiken in de 3 fasen afhankelijk van de situatie:

1. Beëindigen:
– Bewust maken van de verandering door confrontaties met de realiteit, reacties uitlokken, gesprekken voeren en/of structuur bieden.
– Luisteren en (oprechte) interesse tonen.
– Trekkracht opbouwen met voorlopers.
– Tegemoet komen aan reële redenen voor weerstand.
– Rituelen gebruiken die loslaten bevorderen.

2. Exploreren:
– Visie, doelen en kaders blijven communiceren.
– Onderhandelen over de concrete invulling.
– Medeverantwoordelijk maken.
– Onomkeerbaar maken.

3. Beginnen:
– Mogelijkheden bieden om te experimenteren.
– Ondersteunen in het leerproces.
– Bekrachtigen en belonen van gewenst gedrag.
– Niets doen.

Hiermee eindigt het vijfluik over weerstand tegen veranderen. Weerstand is geduid als een reactie op een emotioneel proces dat zich binnen mensen afspeelt – een intrinsiek proces dus, met extrinsieke uitingen die niet altijd direct begrepen kunnen worden. Daarom is in dit vijfluik aandacht besteed aan mogelijke oorzaken van weerstand. Daarnaast zijn suggesties gegeven hoe ermee is om te gaan. De tips zijn bedoeld ter inspiratie. Wie ze wil aanvullen of wie een andere zienswijze heeft, wordt hierbij van harte uitgenodigd om te reageren.

Laat een reactie achter