Omgaan met weerstand: slechte ervaringen in het verleden

Datum: 09-02-2009

Omgaan met weerstand: slechte ervaringen in het verleden

Bij één van mijn vorige werkgevers was het de gewoonte van het management om op het personeel af te geven. Ze reageerden dom, niet accuraat, het was allemaal toch zo logisch et cetera. Vanuit mijn managementrol werd ik hier niet vrolijk van. Eigenlijk vond ik het nogal beschamend maar voelde me ook niet altijd in staat om de sfeer om te buigen, als de weinig respectvolle toon de overhand kreeg.
De mensen in deze organisatie hadden flink wat achter de rug. Je zou het een politieke organisatie kunnen noemen. Kenmerkend was dat er altijd een zondebok werd gezocht als er iets niet lukte. Met regelmaat werden zondebokken uit de organisatie gegooid. Mijn rechtsbijstandverzekering stamt uit die tijd.

Toen ik iets preciezer naar de fouten en mislukkingen ging kijken, viel me op dat de medewerkers er eigenlijk niet zoveel aan konden doen. Of ze hadden veel te veel op hun bordje, òf beslissingen gingen de ene keer naar links en even later naar rechts, òf ze waren zo krampachtig bezig, dat ze overzicht verloren. Maar ze kregen wel de schuld bij falen. En dat heeft zo zijn consequenties.

Weerstand bij veranderingen kan voortkomen uit slechte ervaringen in het verleden. Er is bijvoorbeeld geen invoeringsplan gemaakt en geen regie gevoerd op het veranderproces. Een prachtig idee kan dan zomaar de mist ingaan: mislukt. Of de verandering is doorgevoerd maar je moet niet vragen hoe….. . Hierbij moet ik bijvoorbeeld aan de Belastingdienst denken die de ene beleidsmaatregel na de andere te verstouwen kreeg. Alle maatregelen zijn doorgevoerd maar we krijgen nog steeds brieven over zaken die achteraf toch niet blijken te kloppen.

Dit soort incidenten in organisaties maakt mensen wantrouwig tegenover veranderprocessen. Een mislukt of moeizaam traject blijft langer in het geheugen dan een succes. Een aparte situatie is het hierboven genoemde ‘de schuld krijgen bij falen’. Medewerkers zullen per definitie weerstand tegen veranderingen hebben, omdat ze de mogelijke schade willen beperken.

Wat te doen in deze situaties? Drie tips:

1. Achterhaal welke ervaringen in het verleden tot de weerstand hebben geleid. Bespreek die ervaringen.

2. Investeer in vertrouwen schenken en ondersteuning geven. Soms hebben slechte ervaringen geleid tot een beeld van ‘ik kan het niet’. Dan zijn coaching, training on the job of een cursus van toepassing.

3. En bovenal: heb geduld! Vertrouwen opbouwen heeft tijd nodig.