Zicht op marktwerking in de zorg
Datum: 26-08-2008
Zicht op marktwerking in de zorg
Marktwerking in de zorg is een ontwikkeling die stap voor stap meer gestalte krijgt. Op het niveau van het stelsel volgen ontwikkelingen elkaar op. Modernisering van de AWBZ, het verzekeringsstelsel, DBC’s met vrije prijzen en verantwoordelijkheid voor de kapitaalslasten. Op dit moment wordt de discussie gevoerd of er ruimte is voor particuliere investeerders. De NZa adviseerde de minister deze week een experiment te doen waarbij ziekenhuizen winst mogen uitkeren. ( In een artikel in Trouw wordt gesproken over winst opstrijken). Vanuit de tweede kamer worden zorgen geuit. De bezwaren spitsen zich toe op de onzekere effecten die het aantrekken van investeerders met zich mee kan brengen.
Het is volgens mij inderdaad zo dat de spelregels met investeerders zullen veranderen. In die zin kan ik mij de koudwatervrees van de Kamerleden wel voorstellen. Er zijn echter een paar andere vragen die beantwoord moeten worden alvorens hier een afgewogen oordeel over te geven is.
Vragen die mij van belang lijken zijn de volgende:
1. Waarom wilden we marktwerking in de zorg?
2. Wat bedoelden we precies met marktwerking?
3. De actuele vraag: ”kunnen we selectief kiezen voor beperkte marktwerking”?
De eerste vraag is wel gemakkelijk te beantwoorden. Kosten en kwaliteit zijn de leidmotieven voor marktwerking. Het idee is dat een onderneming zich zal willen onderscheiden op deze aspecten en zich zodoende een plek op de zorgmarkt verovert. De verwachting is dat degenen die de zorg inkopen sturing hebben op de prijs en de kwaliteit van de zorg. Partijen die te duur of te slecht zijn vallen vanzelf uit het systeem. Wel een logische gedachte, die veel te gemakkelijk voorgesteld wordt.
De tweede vraag is volstrekt onduidelijk. Wellicht hebben de ambtenaren bij VWS masterplannen in de kast liggen die voorzien in de benodigde maatregelen om marktwerking goed gestalte te geven. Die plannen definiëren dan welke veranderingen het stelsel nog meer zal moeten ondergaan om tot een goed werkend stelsel te komen. Ik hoop dat er ambtenaren zijn die daar verstand van hebben. In de publieke opinie, de media en in het debat lijkt dat overzicht er niet te zijn. Als dat werkelijk zo is, dan is dat ernstig want dat betekent dat we door trial & error proberen een stelsel te veranderen.
De derde vraag kan ik alleen vanuit mijn eigen visie beantwoorden. Ik denk dat er zoiets is als een continuüm met aan de linkerkant van de lijn een communistisch systeem en aan de rechterkant van de lijn een onderneming die volgens alle kapitalistische principes is opgetuigd. De gezondheidszorg zat flink links op de lijn en beweegt zich naar rechts. Als je het zo voorstelt krijg je niet alleen discussie over wat goed ondernemerschap in de zorg is, maar ook over de daaraan ten grondslag liggende ideologie. Als we ons ergens links op de lijn bevonden, dan moeten we ons voor marktwerking naar rechts begeven. Dat moet wel met enige snelheid gebeuren zodat er zichtbare ontwikkeling is. Niet zichtbare ontwikkeling, of terugschieten naar links leidt tot frustratie. Ik ben benieuwd wat de volgende kabinetten ons brengen.