Aanpassen of afsterven
Datum: 23-07-2008
Aanpassen of afsterven
De mens is een wonder van de natuur. Lichaam en geest vormen een ingenieuze samenballing van mechanismen die nauw samenwerken en elkaar beïnvloeden. De huidige wetenschap schrijdt voort en ontdekt steeds meer over de werking van dit systeem.
Belangrijke eigenschap van het systeem mens is, dat het zich kan aanpassen aan de omstandigheden. Er zijn legio voorbeelden waarin mensen in extreme situaties komen en waarin het lukt om zich zo aan te passen dat men overleeft. Denk bijvoorbeeld aan een verblijf in een concentratiekamp of een vliegramp in onherbergzaam gebied waar mensen kou en honger trotseren. Natuurlijk zijn er ook subtielere vormen van adaptie. Als we kou ervaren in onze huiskamer, dan trekken we een trui aan of zetten de verwarming wat hoger.
In organisaties speelt adaptie een belangrijke rol om mensen bij elkaar te houden. Je zorgt dat medewerkers zich aanpassen aan de organisatie om eenheid te smeden. Het is immers ook gewoon makkelijk als niet iedereen alle kanten op schiet.
De wereld om ons heen verandert. De organisatie zal op zichzelf ook op een bepaalde wijze adaptief moeten zijn. Adaptief in de zin dat de organisatie zich aanpast om in de veranderende externe omstandigheden te overleven. Soms veranderen die omstandigheden snel en zal de aanpassing dus ook snel moeten verlopen. Organisaties die dit proces niet bijhouden sterven af. Het is vast ook zo, dat in een periode dat de organisatie zich sneller aanpast, de medewerkers uitgedaagd worden om zich in dezelfde snelheid mee te ontwikkelen, of zelfs een voorsprong te nemen op die ontwikkeling.
Het is de taak van de raad van bestuur als grote roerganger van de organisatie om de ontwikkelingen buiten de organisatie te vertalen naar koers en ontwikkeling van de organisatie. Om adaptief gedrag te kunnen vertonen moeten medewerkers begrijpen en invoelen om welke reden en met welke intenties de organisatie koers kiest. Logisch verhaal toch! Het kan echter zo zijn dat in een lange periode van windstilte de medewerkers zich in hoge mate hebben aangepast aan het stilliggen van het schip. Hun hele systeem heeft zich aangepast aan het werken in een organisatie vacuüm. Inderdaad een vacuüm omdat het in dit vacuüm echt anders gaat dan in de maatschappij. Opvallend is dat de mensen in dit vacuüm denken dat de maatschappij niet reële eisen stelt aan hun functioneren. Dit weerhoudt hen ervan zich aan te passen. Je zou ook kunnen zeggen: ze hebben geen gids die hen de weg wijst en hen ondersteunt.
Deze week hoorde ik van een organisatie met financiële problemen. De vraag die gesteld werd was: Zullen we maar stoppen met opleiden en ontwikkelen? Dat scheelt immers veel geld.
Mijn stelling: Natuurlijk moet je goed uitkomen met je geld maar als je het proces van adaptie verstoort richt je veel schade aan. Op de langere termijn kan dit zelfs leiden tot het afsterven van de organisatie, Organizational Death genaamd.