Interview: Voor praktische oplossingen met een twist

Ria van den Dungen-Schröder:
Voor praktische oplossingen met een twist

Als Ria van den Dungen haar eigen stijl van werken in één woord zou moeten vangen, dan zou dat direct zijn. ‘Dit gaan we zó doen’, kan ze soms zeggen. Maar masseren kan ze ook, waar dat nodig is. Door haar jarenlange interim ervaring in de volle breedte van de gezondheidszorg heeft ze veel vraagstukken, problemen en knelpunten al in zó veel verschillende verschijningsvormen voorbij zien komen, dat ze ‘gewoon snel analyseert’. Voor Ria is dat niet meer dan vanzelfsprekend; voor opdrachtgevers kan het een verademing zijn.

Als gezondheidszorgjuriste brengt Ria kennis mee van juridische constructies, governance en samenwerkings- en besluitvormingsprocessen. Maar ze kijkt altijd verder dan de juridische oplossing. “Door mijn ervaring in - en met een breed scala aan zorgorganisaties, besturen en toezichthouders, kan ik inmiddels een snelle vertaling maken naar processen en de juiste vragen stellen: ‘Hoe werkt dit hier in de praktijk? Waar ligt nu echt de oorsprong van het probleem?' Is de organisatie op dit moment goed afgestemd om dit vraagstuk aan te pakken, of moeten er structureel zaken veranderen?"

Het liefst vindt ze in elke interim- of adviesopdracht een ‘oplossing met een twist’. "Alleen een probleem oplossen vind ik niet voldoende. Ik wil ook een echte verbetering brengen."

Prioriteitenlijstje
Als oudste van een gezin met negen kinderen, leerde Ria al vroeg om verantwoordelijkheid te nemen en overzicht te houden in sociaal complexe situaties. Dat doet zij het liefst met open vizier. Als interim secretaris van de Raad van Bestuur kom je daarmee wel eens voor dilemma’s te staan. “Wanneer een bestuurder niet goed functioneert en de Raad van Toezicht stelt mij vragen over die persoon, dan wringt dat. Voor mezelf heb ik daarom een mentaal prioriteitenlijstje. Mijn eerste loyaliteit ligt bij de organisatie. Op de tweede plaats komt het betreffende gremium, dus de Raad van Bestuur of de Raad van Toezicht. Pas daarna komt loyaliteit aan personen. In het voorbeeld dat ik net noemde, zeg ik dan: ‘Dat moet je mij niet vragen.’ Die volgorde helpt bij het juiste te doen".

Onafhankelijk
Ria voelt zich adviseur bij uitstek. "Het is een soort tweede natuur om iedereen van advies te voorzien. Gevraagd en ongevraagd", voegt ze daar lachend aan toe. In haar hele loopbaan is ze nog nooit in loondienst geweest. "Dat heeft met haar onafhankelijke opstelling en mijn manier van werken te maken. Je kunt het ook eigenwijs noemen, maar dat wordt volgens mij niet zo ervaren. Ze vinden me soms wel vervelend, maar dan vooral wanneer ik kritische vragen stel. Mijn inbreng is altijd opbouwend."

Omdat Ria zowel als secretaris als toezichthouder gewerkt heeft, kent ze meerdere kanten van het bestuurlijke spanningsveld en kan ze bestuurders daar uitstekend in helpen. Als voorbeeld noemt ze de overgang van een eenhoofdige naar tweehoofdige Raad van Bestuur: een lastig traject, dat ze herhaaldelijk heeft begeleid. "Beide vormen kennen een heel eigen dynamiek, waarvoor je de betrokkenen als het ware in de goede stand moet zien te krijgen. Het is dan een groot voordeel wanneer je precies weet wat er nodig is."

Governance en onderzoek
Het best voelt Ria zich thuis op het snijvlak van juridisch en organisatorisch advies. Bij governance- of onderzoeksvraagstukken komt alles bij elkaar waar ze goed in is. Vraag ernaar en ze begint te stralen. "Ik vind het heel erg leuk om diep in een vraagstuk te duiken en een grondige  analyse te maken. Dat hele traject van informatie verzamelen, analyseren en ordenen, relevante informatie boven water halen in gesprekken, verhelderende conclusies trekken, adviseren: geweldig. Dat heb ik in de vingers en dan voelt het ook altijd goed."

Als het aan Ria lag, zouden zorgorganisaties bij een probleem of crisis op welk vlak dan ook vaker onderzoek (laten) doen naar de achterliggende oorzaken. "Het probleem is vaak veel groter dan op het eerste gezicht lijkt. Er is vrijwel altijd meer aan de hand dan die ene persoon die niet goed functioneert, of dat systeem dat bij een bepaald incident niet gewerkt heeft. Wanneer er iets mis ging of dreigt te gaan op het vlak van de geleverde zorg, zet men onderzoek veel sneller in als interventiemethode, dan wanneer het gaat om organisatorische aspecten. Terwijl de meerwaarde van onderzoek in zulke gevallen is dat er daarmee vaak andere oorzaken komen bovendrijven dan waar men aanvankelijk aan dacht. Soms schort het niet zozeer, of niet uitsluitend, aan de spelers zelf, maar (mede) aan besluitvormingsprocessen, of aan het vastleggen van beslissingen. Als je daar niks aan verandert, is het vervangen van een bestuurder niet altijd de oplossing."