Is straffen bij het maken van fouten dé oplossing?
Datum: 16-05-2007
Is straffen bij het maken van fouten dé oplossing?
Afgelopen maandag in het 8-uur Journaal: Minister Klink van Volksgezondheid wil dat ziekenhuizen het aantal medische missers in vijf jaar halveren. Dat betekent een afname van 15.000 per jaar. Zo op het eerste oog een enorm getal. Het gaat dan om het aantal incidenten met vermijdbare gezondheidsschade tijdens opname en behandeling.
Zorg gaat over leven en dood. Om grote zaken en kleine. Onder de heel kleine schaar ik mijn ervaring met een kaakchirurg. Hij wist mij enigszins omslachtig duidelijk te maken, dat een deel van mijn verhemelte gevoelloos zou blijven als hij verkeerd zou prikken. Hij heeft goed geprikt. Maar…stel dat het anders was gelopen? Was dat dan vermijdbare gezondheidsschade? Hoe kan ik dat beoordelen? Zorg is mensenwerk. Waar gehakt wordt vallen spaanders.
Die spaanders moeten de kop worden ingedrukt. Straf is de oplossing van de Minister. Want om de voortgang te toetsen en te handhaven krijgt de Inspectie voor de Gezondheidszorg meer juridische middelen in handen. Zo kan de inspectie straks bestuurlijke boetes opleggen aan instellingen die vaak in de fout gaan. Ook krijgt zij de mogelijkheid om in bepaalde gevallen zonder toestemming van de patiënt het medisch dossier in te zien. Op die manier kan de inspectie onderzoeken wat de effecten zijn van verbeteracties. Aldus de website van VWS, waarin wordt gemeld dat de Tweede Kamer medio juni een wetsvoorstel in deze richting kan verwachten.
Helaas heeft Minister Klink en zijn ambtenarenapparaat het opiniestuk van Carsten de Dreu in NRC Handelsblad van 1 mei jl. waarschijnlijk niet gelezen. De Dreu, hoogleraar Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de UvA, legt feilloos bloot wat er gaat gebeuren:
Het aantal gerapporteerde medische fouten zal de komende jaren dalen maar het aantal werkelijke fouten niet. Dat komt omdat de Minister mensen straft op basis van de rapportage van feiten en niet op basis van werkelijke feiten. Zeker als het moeilijk is om werkelijke cijfers te achterhalen, is het vrijwel zeker dat men straf probeert te voorkomen door de rapportage in het eigen voordeel bij te schaven.
De Dreu vermoedt dat als gevolg van de interventie van de Minister het aantal werkelijke fouten toeneemt, omdat:
- Medisch personeel tijd en energie gaat steken in het toedekken van fouten. Die tijd en energie zou beter aan de zorg van patiënten kunnen worden besteed.
- Medisch personeel zal nauwelijks over gemaakte fouten spreken. Daarmee gaat de mogelijkheid verloren om van fouten te leren.
- De bij een fout betrokken staf zal tamelijk geïsoleerd doorwerken, waardoor zij een uitlaadklep voor hun gevoelens van schuld en schaamte ontberen over wat is voorgevallen.
Ik wil de ernst van gemaakte fouten niet verdoezelen en de betrokkenen niet vrijpleiten. Toch heeft De Dreu gelijk. De meeste mensen die de zorg van binnen uit kennen, weten dat straffen contraproductief gaat werken. Kan dit (niet) anders?!
Hier een mening over? Reageer gerust!