Afschaffen tolk maakt zorg voor grote groep burgers ontoegankelijk

Datum: 01-06-2011

Afschaffen tolk maakt zorg voor grote groep burgers ontoegankelijk

VVD wethouder Van Gastel van Arnhem wil 1300 afvalbakken uit de buitenwijken weghalen. VVD minister Schippers wil geen tolken in de zorg meer betalen. Beiden hanteren dezelfde redenering: de burger 'hoort' zijn rommel op te ruimen respectievelijk Nederlands te spreken. Met dit soort normatieve uitspraken los je echter geen maatschappelijke problemen op. Arnhem kan zijn beleid nog snel herzien als de buitenwijken een vuilstort blijken te worden. Het beleid van Schippers heeft dan al onherstelbare gezondheidsschade opgeleverd.

Schippers wil vanaf 1 januari 2012 niet meer betalen voor professionele tolken bij contact tussen zorgverlener en patiënt. Dat heeft ze in een brief van 25 mei ‘invulling subsidietaakstelling VWS’ aan de Kamer geschreven. Patiënten zijn –volgens Schippers- zelf verantwoordelijk voor het machtig zijn van de Nederlandse taal. Een regeling voor vergoeding van een tolk door de overheid past daar niet bij. Een patiënt kan iemand meenemen voor de communicatie of zelf een tolk betalen. Ook de zorgverlener kan een tolk inhuren.
Met deze maatregel 'bespaart’ de minister € 19 miljoen per jaar.

De minister redeneert op deze manier een groot probleem in de zorg weg. De meeste patiënten met een taalprobleem zijn sociaal zwak en kunnen geen tolk betalen. Zorgorganisaties hebben evenmin het geld om tolken te betalen, zoals Marleen Barth van GGZ Nederland in de NRC van 28 mei al laat weten. Blijft over de ‘informele tolk’, een kennis van de patiënt die iets minder slecht Nederlands spreekt dan de patiënt zelf. Daar hebben zorgverleners en patiënten nu juist zulke slechte ervaringen mee. Dan moet de kleindochter van een Marokkaanse vrouw aan de dokter gaan uitleggen wat oma aan haar buik mankeert, terwijl oma haar hele leven nog nooit heeft gesproken over haar ‘schaamstreek’.  Dan komt de buurjongen mee met een traditionele man uit de bergen van Turkije, die niet wil dat zijn vrouw zonder hem onderzocht wordt, terwijl ze misschien wel kwetsuren heeft van mishandeling.  Dat is toch gewoon slechte gezondheidszorg, die Nederland onwaardig is?

Bovendien is de besparing maar schijn. Patiënten, die niet kunnen communiceren met hun arts, krijgen waarschijnlijk niet de goede behandeling. Dat kan ertoe leiden dat ze meer en langer zorg vragen dan met goede communicatie nodig was geweest. Of ze worden pas goed behandeld als de kwaal voor de dokter zichtbaar is en hij niet meer van talige uitleg afhankelijk is. Dan is vaak zwaardere zorg nodig dan bij vroegtijdige behandeling. Besparen op tolken leidt dus waarschijnlijk tot extra kosten voor curatieve zorg.

De overheid bemoeit zich intensief met de gezondheidszorg omdat zij zich verantwoordelijk acht voor de beschikbaarheid, de betaalbaarheid, de toegankelijkheid en de kwaliteit van de zorg. De laatste twee publieke verantwoordelijkheden vindt Schippers kennelijk niet meer van toepassing op burgers, die geen goed Nederlands spreken. Als je de dokter niet begrijpt, is de zorg voor jou niet toegankelijk en krijg je onvoldoende kwaliteit van zorg. Overigens geldt dat niet alleen voor allochtonen, maar ook een grote groep autochtonen die dialect spreken en de ‘Westerse’ dokter niet begrijpen.
Het is nogal wat om twee publieke doelen voor de zorg overboord te gooien om € 19 miljoen te besparen.

Het is ook nogal wat om de ‘veldnorm’ zo gemakkelijk ter zijde te schuiven, zeker omdat deze in 2005 op verzoek van de Inspectie Gezondheidszorg is gemaakt. Daarmee neem je als minister professionals en zorgorganisaties niet serieus. Dat kan de minister bij veel grotere bezuinigingen nog weleens opbreken.

Het inzetten van een professionele tolk of vertaler voor de communicatie tussen patiënt en zorgverlener is naar mijn mening onderdeel van goede basiszorg in Nederland. Ik vind het dan ook merkwaardig dat VWS deze kosten betaalt en dat VWS een contract met een vertaaldienst heeft.
De inzet van een tolk hoort volgens mij in het pakket voor de basisverzekering. Alle bewoners van Nederland hebben recht op gelijke basiszorg. De dokter kunnen begrijpen hoort daarbij.
De beste oplossing is om het recht op een tolk per 1 januari 2012 op te nemen in het basispakket.
Dat kost met ongeveer 8 miljoen verzekerden ongeveer € 2.50 per persoon, de prijs van één cappuccino of twee zakken chips. Dat is toch niet te veel gevraagd om de toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg voor een groep Nederlandse staatsburgers overeind te houden.