Auto bellen

Datum:13-05-2009

Auto bellen

Als adviseur zit ik veel in de auto en dus ook veel in de file. Dat is geen feest, maar het geeft wel mogelijkheden tot participerend antropologisch onderzoek. Die wijze van onderzoek is door Margareth Mead populair gemaakt, maar een beetje uit de mode geraakt toen bleek dat die participatie van de onderzoeker het gedrag van de bestudeerden (in haar geval Papoeavolken) beinvloedt. In de file is dat minder een probleem, omdat iedereen in zijn eigen cocon zit. Ik bestudeerde van de week op die manier het belgedrag van mijn filegenoten.

Het bellende automobilistenvolk is in drie stammen te onderscheiden. In de eerste plaats zijn dat de ‘uit het vuistje bellers’, mensen die hun gsm gewoon tegen hun oor houden. Laten we die de VB stam noemen. De VB stam bestaat uit mensen, die in hele oude auto’s rijden en -merkwaardig genoeg – uit de berijders van flitsende sportauto’s en coupe’s. De eersten hebben waarschijnlijk geen geld voor een andere oplossing. De anderen willen waarschijnlijk laten zien dat wetten voor hen niet gelden (of al hun geld zit in de auto en er is geen geld voor een bluetooth). In de tweede plaats is er de Bluetooth stam (BT stam), mensen met zo ‘n ding met een flikkerend blauw lampje in hun oor. Oververtegenwoordigd in lease Golfs. Tenslotte zijn er de Carkit bellers, de CK stam. Meestal mensen in degelijke gezinsautos en luxe limousines. Van alle drie de stammen zijn drie kenmerken bestudeerd; de beweging van het hoofd, het gebruik van de handen en de omgang met papieren.

De VB stam zit krampachtig achter het stuur. Meestal wordt de mobiel met de linkerhand tegen het oor gedrukt en rust de linkerarm tegen het portierraam, waardoor de VB beller verwrongen achter het stuur zit en geen bewegingsvrijheid met het hoofd heeft. De BT beller daarentegen heeft hoor en spraak in zijn oor. Hij kan dus vrij zijn hoofd bewegen en doet dat ook. Hij knikt, schudt en draait dat het een lieve lust is. De CK beller zit er een beetje tussenin. Omdat de microfoon gefixeerd is, kan de beller niet te veel naar links en rechts bewegen, want anders verstaat zijn gesprekspartner hem niet. De CK beller knikt dus wel, maar schudt niet met zijn hoofd.

Het gebruik van de handen is minstens zo interessant. Een lid van de VB stam heeft al een hand in gebruik voor de mobiel en zou die andere (rechter) hand aan het stuur moeten houden. Meestal  doet hij dit niet. De andere hand wordt gebruikt om te roken (vaak), te gebaren (ook vaak en tegelijk met roken) of om te eten (af en toe). BT en CK stamleden gedragen zich met de handen hetzelfde. Veel bellers gesticuleren druk met beide handen, terwijl ze aan het praten zijn. Eigenlijk is dat raar, want degene die je spreekt, ziet niet dat je met je handen iets aangeeft. Maar toch is ondersteunen van je betoog met je handen kennelijk ingebakken. Met overigens als gevolg dat beide handen niet aan het stuur zijn. Overigens blijft het een maf gezicht als de man of vrouw , die in de andere rijstrook naast je staat, druk zit te gesticuleren, met zijn hoofd schudt en praat, terwijl jij dat niet kunt verstaan. Een merkwaardige pantomime.

Ten slotte de papieren. Die liggen meestal op de rechterstoel. Dat leidt tot draaiing van het hoofd naar rechts, bukkende bewegingen en gebruik van de rechterhand om in papieren te graaien. BT bellers zijn hier duidelijk in het voordeel. Het lijkt erop, dat juist zij het meest met papier bezig zijn, maar de onderzoeksgroep is te klein om daar uitspraken over te doen. Het gebruik van papieren kan tot rare effecten leiden. Soms kijk je in je acheruitkijkspiegel en zie je een auto zonder bestuurder achter je. Die zit dan gebogen over zijn papieren en komt plots weer omhoog. Hopelijk bijtijds om een kettingbotsing te vermijden.

Zijn deze stammen gevaarlijk voor anderen? De VB beller kun je beter mijden. Die is zo druk met telefoneren dat hij geen tijd heeft om auto te rijden. De BT beller is alleen gevaarlijk in combinatie met het gebruik van papieren. Alle stammen zijn gevaarlijk als ze te veel hun handen gebruiken.

Tot zover een verslag van een niet representatief participatief antropologisch onderzoek naar autobellers. In het kader van de verantwoording: de onderzoeker is een CK beller.