Besturen en professionals

Datum: 13-12-2009

Besturen en professionals

Je hoort regelmatig dat er conflicten zijn tussen de medische staf en de raad van bestuur van een ziekenhuis. Het ziekenhuis is een voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt omdat iedereen zich er wat bij kan voorstellen, maar eigenlijk is er altijd spanning tussen professionals en degenen die een grote invloed uitoefenen op wat zij doen. Belangrijke reden van die spanning is dat beide groepen van een andere planeet komen. Een ieder begrijpt de wereld vanuit zijn eigen planeet bij bijbehorend waardensysteem. Hans Hoek geeft in zijn blog van enkele weken geleden aan dat dit eigenlijk een antropologisch gegeven is, net zoiets als het verschil tussen Ajax en Feijenoord. Hij geeft een aantal do’s en don’ts voor het omgaan met deze spanning.

Als je in tijden van grote verandering van een andere planeet komt is er een grote kans dat je de bewoners van naburige planeet kwijtraakt. Hoe gaat het bestuur met de professionals om in een situatie van sterke verandering? Is er sprake van het bewust hanteren van de relatie met de professionals in een bepaalde richting. In feite komt elke verandering neer op een onderhandeling. Het bestuur vindt dat er iets moet gebeuren en geeft daar uitvoering aan door een directeur of een projectleider de opdracht te geven. Vandaag de dag lopen er bij de meeste instellingen tientallen projecten die allemaal iets van verandering beogen. Een bouwproject, een project voor functie harmonisatie, een kwaliteitstraject, enzovoort. Veel projecten hebben direct of indirect invloed op het werk van de professionals. Zij zullen ieder individueel de beoordeling maken of zij vinden dat de juiste zaken gebeuren in de organisatie. Dat is niet alleen een kwestie een rationele afweging, maar zeker ook en misschien wel meer van een emotionele afweging die tot stand komt door ogenschijnlijk losse gebeurtenissen met elkaar te verbinden.
De beoordeling van die gebeurtenissen en de wijze waarop erover gesproken wordt bepalen het imago van de bestuurder naar de professionals. Het imago van het bestuur is constant in beweging, de goede of de verkeerde kant uit. Beide richtingen hebben te maken met een gevoelen. Namelijk geloven wij dat we bij de juiste club zitten, hoeven we ons niet te schamen en gaat het goed komen met ons. Samengevat zou je dat vertrouwen kunnen noemen of een gebrek daaraan. Als de veranderingen ingrijpend zijn, dan wordt de organisatie onstabieler en is er dus veel vertrouwen nodig in de kapitein van het schip. Het vertrouwen zal waarschijnlijk toenemen als men het gevoel heeft dat er beïnvloedingsmogelijkheden zijn en als de getaxeerde uitkomst van de verandering positief is. (Wij geloven ook dat het ingezette beleid tot verbetering leidt.)
Het is dus van belang om ook de professionals mee te nemen in een richting, ze invloed te geven op de besluitvorming en te zorgen voor heldere en goede uitgangspunten voor de organisatie. Menigeen die dit stukje leest zal zich afvragen of dat niet vanzelfsprekend is. Dat is het niet!