Bestuursadviseur
Datum:10-09-2009
Bestuursadviseur
Als consultant en interim-bestuurder in de zorg vervul ik afwisselend heel verschillende rollen. Een van die rollen is bestuursadviseur. Dan ben ik de directe adviseur van een raad van bestuur, die allerlei vraagstukken met me wil bespreken. Bij beursgenoteerde ondernemingen heet die rol ‘board room consultant’. Maar dan moet het honorarium met minstens € 1500,– per dag omhoog, dus ik houd het maar gewoon bij ‘bestuursadviseur’.
Bestuursadviseur is een mooi vak, maar stelt wel bijzondere eisen aan je. Als ik naar zo’n adviesgesprek met de raad van bestuur ga, weet ik van te voren vaak niet waar het over zal gaan. De raad van bestuur zit met een aantal vraagstukken, waar hij met mij op wil reflecteren. Soms staan die te voren in een mail zonder toelichting, maar vaker hebben de gesprekspartner een handgeschreven lijstje voor zich liggen. Dan is er gisteren wrijving met de raad van toezicht geweest, of vorige week spanning met de medische staf. Of ze zijn het onderling niet helemaal eens en willen mijn mening horen. Er is een brief van de inspectie binnen of er is een geschil met het zorgkantoor. In ieder geval gaat het meestal over niet planbare zaken.
Dat betekent dat ik me als adviseur nauwelijks kan voorbereiden op het gesprek, wat ik uiteraard wel doe als ik een fusie of een organisatieverandering leidt. Dan weet je immers wat er komt. Bij zo’n gesprek in de raad van bestuur kamer ben ik geheel aangewezen op de kennis en ervaring, die ik bij me heb. Ik moet als het ware op het juiste moment het juiste laatje open kunnen trekken. Je moet als bestuursadviseur dus nogal wat paraat hebben, wil je goed kunnen adviseren. Je moet goed kunnen luisteren en snel kunnen schakelen. Maar ook durven zeggen dat je er even over na wilt denken. En niet vastzitten aan je mening, want tijdens de dialoog met de raad van bestuur kan ook je eigen inzicht veranderen.
In het werk als bestuursadviseur komen alle zaken samen, die ik de afgelopen 20 jaar in het vak geleerd heb. Dat maakt dit werk zo boeiend en uitdagend. Maar ook wel heel spannend en inspannend.
Matthieu Weggeman onderscheidt in zijn boek ‘Provocatief organiseren; organisaties mooier maken’ (Scriptum, 2003) drie soorten adviseurs; de business analist, de eclectisch adviseur en de literair adviseur. De bedrijfskundig dienstverlener (business analist) is nieuw in het vak, heeft zijn methodieken en modellen goed geleerd en past die goed toe. De eclectisch adviseur heeft meer ervaring en een goed gevulde gereedschapskist met modellen en methoden, waaruit hij naar gelang de situatie kan putten. De literair adviseur heeft –volgens Weggeman- zelfs dat niet nodig. Hij put uit zijn levenswijsheid en innerlijke bronnen en is los van modellen en methoden. Hij vertelt verhalen met diepgang en schoonheid, maar ook met confronterende elementen erin. Weggeman heeft een (persoonlijke) voorkeur voor dat laatste. Ik denk dat je alleen een goede bestuursadviseur kunt zijn als je elementen van eclectisch en literair adviseren combineert. De bestuursadviseur moet modellen, methoden en processen kennen en weten te gebruiken, maar hij moet daar ook van kunnen abstraheren en met verhalen een bredere context en andere inzichten kunnen bieden.
Juist daardoor is bestuursadviseur een moeilijk maar geweldig boeiend vak.