Canon 33 jaar gezondheidszorg en welzijn in Nederland
| Jaar | Gebeurtenis | Sector | Doel | Blijvend effect | |
|---|---|---|---|---|---|
| Voor 1988 | |||||
| 1942 | Ziekenfondswet | Zorg | Verplichte verzekering armen | Tot 2006 scheiding ziekenfonds en particuliere verzekering | |
| 1958 | Wet op de geneesmiddelenvoorziening | Farmacie | Reguleren geneesmiddelen | Wet in 2007 vervangen door Geneesmiddelenwet | |
| 1961 | Softenonaffaire | Farmacie | Geneesmiddel bleek zwangerschapsstoornissen te veroorzaken. Hele systeem van toelating geneesmiddelen daardoor gewijzigd. Huidige klinische onderzoek naar geneesmiddelen is mede naar aanleiding van deze affaire ontwikkeld | ||
| 1963 | Wet Bejaardenoorden | Wonen | 1. Oude mensen (>55) uit hun huis om ruimte te maken voor jongeren 2. Regeling voor ouderengestichten | In 1968 afgeschaft en opgenomen in AWBZ. In 2015 zijn verzorgingshuizen afgeschaft. Eerder was de financiering al veranderd en werd het bejaardenhuis een verzorgingshuis. Daarmee verschoof de financiering van wonen naar zorg | |
| 1968 | AWBZ | Langdurige zorg | Scheiding verzekerbare en niet verzekerbare zorg. Verzekerbare zorg bleef in ziekenfondswet. Onverzekerbare zorg werd volksverzekering | AWBZ was recht op zorg. Kosten liepen uit de hand. Daarom werd gezocht naar oplossing. Die is gevonden in WMO en WLZ 2015 | |
| 1971 | WOR | Nederland | Medezeggenschap werknemers | ||
| 1972 | Begrip ‘Mantelzorg’ geïntroduceerd door Johannes Hattinga Verschure | Nederland | Positieve connotatie van de zorg voor anderen. In 1985 tot plicht gemaakt | Samen met vrijwilligers onmisbaar onderdeel van zorg in Nederland. Mede basis parttime werken in Nederland? | |
| 1974 | Structuurnota staatssecretaris Hendriks | Zorg | Kostenbeheersing | Echelons zorg | |
| 1981 | - KORTOM (Kommissie Raad van Toezicht Model) rapportage NVZD - Promotie Van Wersch ‘Democratisering van het bestuur van Non Profit instellingen’ | Non Profit | Basis raad van toezicht model | Vanaf circa 1992 invoeren RvT model in zorg en woningcorporaties | |
| Circa 1985 | Participatiesamenleving Mantelzorg wordt door Brinkman tot plicht gemaakt | Welzijn | Terugschroeven verzorgingsstaat. Burger moet werk overheid overnemen. Naasten moeten i.p.v. zorgverleners voor zwakkeren zorgen | Mantelzorg als plicht opgelegd door de overheid i.p.v. als menselijke behoefte om voor een ander te zorgen | |
| 1987 | ‘Bereidheid tot verandering’ rapport commissie Dekker | Zorg | Zakelijk denken in de zorg. Wijziging verzekeringsstelsel. Marktwerking. Minder invloed overheid | Pas in 2006 bij ZVW | |
| Vanaf 1988 | |||||
| 1988 | Witte woede | Zorg | Verpleegkundigen komen in opstand tegen laag inkomen en hoge werkdruk | Salarissen zijn later verhoogd. Werkdruk en gebrek aan erkenning speelt in 2020 nog steeds | |
| 1988 | Vaste tarieven ziekenhuiszorg | Curatieve zorg | Duidelijkheid over tarieven | Tot aan invoering DBC’s in 2005 | |
| 1988 -1990 | Invoering fax in de zorg | Zorg | Snellere aanvragen en uitslagen. Geen vervoer per post. Vanaf verschillende locaties beschikken over uitslagen | Later vervangen door digitale communicatie | |
| 1989 1992 | Val Berlijnse Muur Fukuyama’s boek ‘het einde van de geschiedenis’ | Globaal | Triomf liberale wereld over communisme. Einde ideologie (volgens Fukuyama) | Ongebreideld geloof in neoliberalisme en werking van de markt | |
| 1981-1989 1979-1990 vanaf 1980 1982-1994 | Bewind Ronald Reagan Bewind Margaret Thatcher New Public Management Ruud Lubbers premier | Globaal | Minder overheid. Geen bureaucratie. Overheid runnen als bedrijfsleven ‘BV Nederland’ | Overheid is bedrijf. Burger is klant. Uitholling taken overheid en uitholling uitvoeringsorganisaties. Leidt in 2020 tot parlementair onderzoek | |
| 1988 2011 | Jolanda Venema in Van Boeijen Brandon van Ingen in ’s Heeren Loo | Zorg | Verontwaardiging over slechte zorg voor gehandicapten | ||
| 1989 | Privatisering PTT | Overheid | Post en telecom geen nutsvoorziening meer | De mogelijkheid om de postbode een rol te laten houden in het welzijn (Duitsland, België, Frankrijk etc.) omdat hij dagelijks aan huis komt, wordt afgesloten. Evenzo wordt de maatschappelijke rol van postkantoren over het hoofd gezien. Marktwerking en efficiency staat voorop | |
| 1989 | Chriet Titulaer opent in Rosmalen Huis van de Toekomst | Tech | Inzicht in toekomstige technische ontwikkelingen | Veel futuristische Domotica, die nu gemeengoed is | |
| Vanaf 1989 | Leidschendam conferenties over kwaliteit | Zorg | Kwaliteitsverbetering | Verbetering van de kwaliteit van zorg en normen en werkwijzen daarvoor. | |
| Vanaf 1989-1990 | Internet Eerste www-site | Tech | Immens ingrijpende verandering informatievoorziening | ||
| 1990 | WHO beschouwt homoseksualiteit niet langer als ziekte | Globaal | ‘Behandelingen’ tegen homoseksualiteit niet langer acceptabel en geen onderdeel gezondheidszorg meer | ||
| 1990 -2010 | - Ontstaan grootschalige zorgorganisaties door fusie - Ontzuiling door grotendeels verdwijnen identiteitsgebonden instellingen (katholiek en PC) - Minder categorale organisaties | Zorg | - Kwaliteit zorg - Integratie zorgsoorten - Steviger bedrijfsvoering - Tegenwicht macht verzekeraars (vanaf 2006) - Iedereen doet het | Doelen bereikt. Anderzijds logheid en bureaucratie. Onpersoonlijker. Vanaf 2000 ontstaan weer nieuwe identiteitsgebonden organisaties, maar nu voor de islam | |
| 1991 | Opening Humanitas Bergweg Rotterdam | Ouderenzorg | Filosofie Hans Becker in de praktijk ‘de ja cultuur’ ‘Use it or lose it’ | Nieuwe kijk op verpleeghuiszorg. Latere RvB Humanitas vindt het te duur en gaat terug naar klassieke verpleeghuiszorg | |
| Circa 1992 | GGZ instituties afbouwen en vervangen door wijkgerichte zorg n.a.v. Italiaans voorbeeld Rehabilitatie patiënt staat centraal Valt samen met fusie Riagg en psychiatrische ziekenhuizen | Zorg | In Triëst in Italië wordt het psychiatrische ziekenhuis gesloten en vervangen door wijkgerichte zorg. Groep GGZ bestuurders wil dat ook | ‘Corstendonk beraad’ probeert dit voor elkaar te krijgen. C3- er Karel Musch is secretaris. Initiatief sterft na ongeveer 10 jaar stille dood. Komt weer terug bij de scheiding basis GGZ en specialistische GGZ in 2006 | |
| 1991 | ‘Keuzen in de Zorg’ Trechter van Dunning | Zorg | Keuzemodel om onzinnige en dure zorg tegen te gaan | Geen. Politici durven dit niet aan | |
| 1991 | Plan Simons | Farmacie | Basisverzekering | Niet uitgevoerd | |
| 1991 | Simons weigert apothekers verhoging prijs medicijnregel Stimulansrege- ling farmacie | Zorg | Kostenbesparing in farmacie | Apothekers gaan kortingen bedingen bij farmaceuten | |
| 1992 | Bijlmerramp | Maatschappij | Test voor het functioneren van rampendiensten en ziekenhuizen | ||
| Vanaf circa 1992 | Opkomst Evidence Based Medicine | Curatieve zorg | Bewezen behandelingen | Protocolleren handelen professionals. Afschaffen niet bewezen behandelmethoden | |
| Vanaf 1992 | Invoeren RvT model in zorg | Zorg | Professionalisering bestuur en toezicht | Ingrijpende wijziging besturing zorgorganisaties | |
| 1993 | Gezondheidszorg blijft buiten verdrag Maastricht Sociale verzekeringen tellen mee bij EMU Saldo | EU | Autonomie landen | Nederland blijft zelf verantwoordelijk voor zijn gezondheidszorg ‘Kosten zorg’ worden ‘tekorten overheidsrekening’ in EMU saldo | |
| 1993 | Wet BIG | Zorg | Regulering beroepen individuele gezondheidszorg | ||
| 1993 | Eerste ervaringsdeskundigen in GGZ | GGZ | Ervaring naast professie inbrengen | Strijd professionals en ervaringsdeskundigen ‘Professionalisering en protocollering’ ervaringsdeskundigen als contradictie in terminus | |
| 1994 | Na 12 jaar weer minister voor Volksgezondheid i.p.v. staatsecretaris | Kabinet | Volksgezondheid wordt politiek hoger gewaardeerd | ||
| 1994 | Invoer digitale Gemeentelijke Basisregistratie persoonsgegevens | Overheid digitalisering | Vervanging gemeentelijk papieren Bevolkingsregister | ||
| 1994 | BOPZ | GGZ | Vervang Krankzinnigenwet uit 1884. Bestuurlijke mogelijkheden opleggen onvrijwillige of gedwongen behandeling | ||
| 1994 | Invoering Wet Geneeskundige Behandelovereenkomst WGBO | Zorg | Regelen relatie patiënt en behandelaar. Deze relatie is een zakelijke overeenkomst. Patiënt krijgt recht inzage dossier | Emancipatie patiënt. Basis BIG register | |
| 1994-1998 | Euthanasiewet | Zorg | Duidelijkheid over euthanasie. Strafbaarheid niet opgeheven | Regeling euthanasie. Sinds 2016 weer ter discussie door harde opstelling OM | |
| 1995 | Rapport Biesheuvel ‘Modernisering’ curatieve zorg | Curatieve zorg | Integratie handelen medisch specialisten in bedrijfsvoering ziekenhuizen. | Aanzet tot DBC’s Basis voor medisch specialistisch bedrijf (MSB). | |
| Vanaf circa 1995 | De-institutionalisering gehandicaptenzorg Community living en independent living gehandicapten | Zorg voor gehandicapten | N.a.v. studiereis naar Zweden wil ambtenaar Walter McLennan de intramurale instellingen binnen 5 jaar afbreken. Er hoeven max 3000 intramurale plaatsen over te blijven | Anders denken over zorg aan verstandelijk gehandicapten. Ging het om een visie of om kostenbesparing? Zweden was wel goedkoper. In de USA bestond eigenlijk geen geïnstitutionaliseerde gehandicaptenzorg. Maar de instellingen zijn er anno 2020 nog steeds | |
| 1995 | Oprichting Arduin Nieuwe vorm gehandicaptenzorg | Zorg voor gehandicapten | Piet van de Beemt maakt het dramatisch slechte Vijvervreugd los van SVRZ en vormt dit om tot Arduin. Arduin staat voor nieuwe vormen van kleinschalige zorg en ondersteuning gehandicapten | In 2002 wil Van den Beemt Arduin zelfs opheffen en met community care opnieuw beginnen. Na zijn vertrek in 2008 stortte de boel in en werd Arduin weer een klassieke organisatie. Wegens slechte bedrijfsvoering is Arduin door ’s Heeren Loo uit faillissement gered | |
| 1995 | EMA opgericht | Farmacie | Goedkeuring geneesmiddelen kan nu ook Europees | ||
| Circa 1996 | Faillissement Klokkenberg en ziekenhuis Bilthoven | Zorg | Continuïteit zorgorganisaties niet meer gegarandeerd | ||
| 1996 | PGB | Zorg | Eigen keuzen client met publiek geld | Tot 2020 nog steeds niet goed geregeld | |
| Circa 1996 | Indicatiestelling wordt weggehaald bij aanbieders en ondergebracht bij 80 Regionale Indicatieorganen (RIO) | Niet curatieve zorg | Indicatiestelling moet objectief en onafhankelijk en dicht bij de burger zijn | ||
| 1996 | Wet Geneesmiddelenprijzen | Farmacie | Beheersing prijzen geneesmiddelen | Duitsland (later Noorwegen) als referentiekader | |
| 1996 | Commerciële thuiszorg met winst | Bevorderen zorgondernemerschap | ‘cowboys in zorg’ | ||
| 1996 | WMCZ | Zorg | Medezeggenschap cliënten | Deze WMCZ was 20 jaar onderweg en gebaseerd op niet meer bestaand model van kleine instellingen met uitvoerend bestuur. WMCZ in 2018 gewijzigd | |
| 1996 | Kwaliteitswet Zorginstellingen | Zorg | Raamwet om zorgorganisaties systematisch aan kwaliteitsverbetering te laten doen | In 2016 vervangen door de Wkkgz | |
| 1998 | Oprichting Google | Tech | Maatschappelijke afhankelijkheid van digitale platforms en leveranciers | ||
| 1998 | Patients like me | Tech | Patiëntenplatform. Opgericht door familie van ALS patiënt | Maakt patiënt mondig. Ontmoetingsplaats voor mensen met bepaalde ziektes. Uitwisseling van verschijnselen en behandelingen. Bron voor wetenschappelijk onderzoek | |
| 1998 | Claw Back regeling om winsten apothekers af te romen | Farmacie | Kostenbeheersing farmacie. Regeling Simons uit 1991 ongedaan maken | ||
| 1999 | Rapport Van der Grinten c.s. ’25 jaar sturing in de gezondheidszorg, van verstatelijking naar ondernemerschap’ | Zorg | Constatering dat van minder overheidssturing geen sprake is, noch van marktwerking | Rapport zou zo weer geschreven kunnen worden | |
| 1999 | Oprichting Stichting Capaciteitsorgaan | Curatieve zorg | Overheid probeert toestroom medisch specialisten te regelen | Nog geen | |
| 1999 | Invoering girale Euro | EU | |||
| 1999 | Oprichting waarborgfonds Zorg | Zorg | Onderling waarborgfonds dat garanties geeft op leningen voor Bouw | Onderlinge waarborg vervangt overheidsgaranties | |
| Vanaf circa 2000 | Just in time filosofie | Globaal | Uitbesteden. Geen voorraden meer | In 2020 blijken alle buffers te ontbreken | |
| Vanaf 2000 | Wellness industrie | Globaal | Oog voor gezondheid en welbevinden | ||
| Vanaf 2000 | Protocollering (para) medische beroepen | Zorg | Vertalen Evidence Base Medicine naar Evidence Based Practices | Zijn protocollen heilig of mag je er van afwijken? | |
| 2000 | Er bleek geen millenniumbug te zijn | Tech | Onnodige angst voor technologisch falen | ||
| 2000 | ‘Aanbevelingen goed bestuur, goed toezicht en adequate verantwoording’ Rapport commissie Meurs | Zorg | Governance toegepast in de zorg Aanleiding aanbevelingen Peters voor beursgenoteerde ondernemingen | Eerste governancecode zorg Hulpmiddel voor goede governance en om met RvT model om te gaan | |
| 2000 | Vuurwerkramp Enschede | Maatschappij | Test veiligheidsregio’s, hulpdiensten en ziekenhuizen | ||
| 2000 | Invoering POH somatiek huisartsenzorg | Huisartsenzorg | Ontlasting huisarts | Ingrijpende wijziging organisatie huisartsenzorg | |
| 2000 . | FDA keurt Da Vinci operatierobot goed | Curatieve zorg | Verbetering operatietechniek | Vanaf 2005 wil ieder ziekenhuis er één hebben. Het ding blijkt te ingewikkeld en wordt te weinig gebruikt. Er zijn er tot 2020 circa 5000 wereldwijd verkocht | |
| Circa 2000 | Wie krijgt een donorhart | Curatieve zorg | Vanwege tekort donorharten stellen cardiochirurgen in Eramus MC criteria op voor wie een donorhart krijgt: Jong genoeg om hart lang te gebruiken, geschikt voor de langdurige therapie, begrijpt de therapie en spreekt Nederlands. TK schiet dat als discrimi- natie af, maar stelt er niets voor in de plaats | ||
| 2001/2002 | ‘Boter bij de vis’ | Curatieve zorg | Vanwege budgettering zijn eind 20ste eeuw wachtlijsten ontstaan. Minister Els Borst voert in dat medisch specialisten direct betaald worden voor hun werk | Wachtlijsten verdwijnen. Basis DBC systematiek | |
| 2001 | Café brand Volendam | Maatschappij | Ontwikkeling maatschappelijk risicomanagement | ||
| 2001 | MKZ crisis | Volksgezondheid | Voorloper Corona? | ||
| 2001 | 9/11 aanval op Twin Towers | Globaal | Leidt tot negativisme over moslims en mensen van kleur. Gewijzigde kijk op de noodzaak van publieke veiligheid | ||
| 2001 | Ad Bos als eerste klokkenluider | Bedrijfsleven | Klokkenluiders regelingen | ||
| 2002 | Invoering chartale Euro | EU | Gulden verdwijnt. administraties moeten worden aangepast | ||
| 2002 | Moord Pim Fortuyn | Maatschappij | Toename populisme | ||
| 2002 | Oprichting AFM | Financiën | AFM houdt ook toezicht op zorgverzekeraars | Inherente spanning: Zorgverzekeraar als onderdeel financiën moet van AFM (en EU) grote buffers aanhouden. Zorgverzekeraar als onderdeel van zorg mag geen winst uitkeren en niet te veel geld ‘oppotten’, want dan wordt de premie te hoog | |
| 2003 | Sars epidemie | Globaal | Begin meerdere pandemieën. Was hier lering uit te trekken, zodat Corona pandemie anders was aangepakt? | ||
| 2003 | Participatiewet | Sociaal beleid | Mensen meer mee laten doen in de samenleving | Beperkt succes. Voor sommige groepen zelfs verslechtering | |
| Vanaf 2004 | Smartphone | Tech | Ingrijpende verandering sociaal verkeer | ||
| 2004 | Moord op Theo van Gogh | Maatschappij | Toename discriminatie | ||
| 2004 | Rookverbod | Volksgezondheid | Preventie | Op termijn minder langdurig zieken met longproblemen. Negatief effect roken op gezondheid wordt steeds duidelijker | |
| 2004 | WRR rapport ‘Bewijzen van goede dienstverlening’ | Overheid | Poging om koers uit te zetten voor functioneren overheid en semipublieke organisaties | Geen. Door politici niet opgepakt | |
| 2004-2008 | Convenanten farmacie | Farmacie | Afspraken over prijsverlagingen geneesmiddelen | Medicijnentekorten. Verwarring bij patiënten | |
| Vanaf 2005 | Social media | Tech | Alternatieve werkelijkheden | ||
| Vanaf 2005 | Cosmetische chirurgie | Medische zorg | Nieuw schoonheidsideaal | ||
| 2004 | Gezanten Hoogervorst | Bedrijfsleven input voor de zorg | Leren uit bedrijfsleven | Verbetering veiligheid zorg door rapport Willemse Shell ‘hier werk je veilig of werk je niet’. Rest sloeg niet aan: - Peter Bakker TPG ‘Het kan écht: betere zorg voor minder geld’ over patiënten-logistiek - Hans Kennedie Golden Tulip ‘Waarde, Waardering, Waardigheid’ over Hospitality Care sector | |
| 2004-2008 | Project ‘Sneller beter’ voor betere veiligheid ziekenhuizen | Curatieve zorg | Verbeteren kwaliteit en patiëntveiligheid ziekenhuizen | Blijvende verbetering kwaliteit en patiëntveiligheid | |
| 2005 | Oprichting CIZ RIO’s opgeheven Introductie ZorgZwaarte Pakketten | AWBZ zorg | Landelijke indicatiestelling i.p.v. regionaal moet objectiever. Meetbaar maken welke zorg geleverd moet worden | Grote indicatiebureaucratie en lange wachttijden. Regulering en indeling in categorie van te leveren zorg | |
| 2005 | DBC systematiek ziekenhuizen | Curatieve zorg | Prijs-prestatie-afspraken. Vervangt vaste tarieven. Bedoeld voor kosten beheersing | Nederland eigen ingewikkelde DBC’s. Leert niet van buitenland. Verkeerde aanpak, waardoor opnieuw begonnen moet worden. Door onderhandelen alle partijen ontstonden 30.000 DBC’s. Enorme toename administraties ziekenhuizen | |
| 2005 | Planetree Nederland | Langdurige zorg | Visie en methode voor mensgerichte zorg | Opgericht in USA 1978. Anno 2020 zijn 25 Nederlandse en Belgische zorgaanbieders Planetree gecertificeerd | |
| Circa 2005 | Eden Alternative | Ouderenzorg | Mensgerichte ouderenzorg Alternatief voor Planetree | Heeft in Nederland niet echt voet aan de grond gekregen | |
| 2005 | WTZi | Zorg | ‘vereenvoudiging van het stelsel van overheidsbemoeienis met het aanbod van zorginstellingen’ | Het tegenovergestelde van vereenvoudiging overheidsbemoeienis | |
| 2005 | Invoeren preferentiebeleid medicijnen door verzekeraars | Farmacie | Vermindering aantal en kosten medicijnen | Inkomens apothekers dalen. Patiënt krijgt steeds andere medicijnen. Tekorten medicijnen | |
| 2005 | Uitvoeringsbesluit WTZi | Zorg | Uitvoeringsregels | RvT wordt verplicht gesteld | |
| 2006 | Zorgverzekeringswet | Zorg Rijksbegroting | Principiële wijziging financiering Een basisverzekering voor alle burgers | Basisverzekering ‘Gereguleerde marktwerking in de zorg’ | |
| 2006 (vermoedelijk) | Invoering vereveningssysteem Zorgverzekeraars | ZVW zorg | Solidariteit burgers en risicoverevening zorgverzekeraars | ||
| 2006 | Afschaffen abonnementstarief huisartsen | Zorg | Gevolg ZVW | Huisarts wordt ondernemer i.p.v. publieke voorziening | |
| 2006 | Wet marktordening gezondheidszorg | Zorg | Regelt ‘marktwerking’, informatie en tarieven | Basis voor NZa | |
| 2006 | Oprichting NZa als vervanging van C(O)TG | Zorg | Marktwerking dus geen centrale tariefstelling meer | ||
| 2006-2011 | Steeds meer DBC’s vrij onderhandelbaar | Curatieve zorg | Van 10% in 2006 tot 65% vrij onderhandelbaar in 2011 | Calculerend gedrag zorgverleners | |
| Vanaf 2006 | Michael Porter “Redifining Health Care”: ‘Value Based Health Care’ (VBHC) Waarden- gedreven zorg | Curatieve zorg | Marketing principes toepassen in zorg. Waarde voor de patiënt creëren = uitkomsten voor patiënt gedeeld door de kosten | VBHC kende lange aanloop. Wordt de laatste jaren op meerdere plaatsen in Nederland toegepast | |
| Vanaf 2006 | Opkomst privéklinieken | Zorg en bedrijven | ‘Marktwerking zorg’ | Verbetering voor gestandaardiseerde behandelingen. Risico ‘cherry-picking’, waardoor ziekenhuizen met de commercieel niet aantrekkelijke behandelingen blijven zitten. Spanning als specialist zowel in ziekenhuis als in privékliniek werkt | |
| 2007 | Akzo Nobel verkoopt Organon | Farmacie | Begin afhankelijkheid van Nederland voor (dure) medicijnen uit het buitenland | ||
| 2007 | Wijziging ZVW van no-claim naar eigen risico | Zorg | Kostenbeheersing curatieve zorg | Meer calculerend gedrag verzekerden? | |
| 2007 | Geneesmiddelenwet | Farmacie | Opvolger wet uit 1958 | Beheersing kwaliteit, kwantiteit en prijs geneesmiddelen | |
| 2007 | Introductie Magneet ziekenhuizen in Nederland door V&VN Later ‘Excellente zorg’ | Curatieve zorg | Arbeidsvreugde van verpleging in ziekenhuizen verhogen en verbeteren patiëntveiligheid | Vooral iets voor verpleegkundigen. Specialisten hebben nooit meegedaan. NPF lijkt afgehaakt | |
| 2007 | Oprichting Buurtzorg | Zorg | Geheel andere manier van wijkverpleging | Nog steeds de lieveling van politiek en media ‘Voorbeeld’ voor andere zorgaanbieders. Veel -niet altijd geslaagd- kopieergedrag | |
| 2008 - heden | Invoeren preferentiebeleid geneesmiddelen | Farmacie | Kostenbeheersing door alleen preferente geneesmiddelen voor te schrijven | Verwarring bij de patiënt, die iedere keer andere pillen krijgt. Weerstand bij huisartsen omdat zorgverzekeraar ‘op hun stoel gaat zitten’ | |
| 2008 | Invoeren POH GGZ | Eerstelijn | Zie POH somatiek. | ||
| 2008 | Wet publieke gezondheid | Volksgezondheid | Regelen publieke gezondheidszorg. Aanzet tot preventie | Effect niet duidelijk | |
| 2008 | Financiële crisis | Globaal | Banken geen betrouwbare partner meer. Zorgorganisaties sneller in bijzonder beheer. Overheid springt bij en krijgt daardoor groter begrotingstekort. AFM met DNB gaat bestuurder en toezichthouders van zorgverzekeraars toetsen net als bij banken. | ||
| 2009 | WHO maakt zich zorgen over pandemie Mexicaanse griep | Volksgezondheid | Waren meer pandemieën te voorzien? | ||
| 2009 | Minister Ab Klink verklaart de IJsselmeer-ziekenhuizen tot ‘systeemziekenhuis’ | Zorg Financiën | Motivatie om dit ziekenhuis te steunen. Copycat gedrag n.a.v. systeembanken | Blijvende verwarring of overheid moet ingrijpen als een ziekenhuis omvalt | |
| 2009 | Lean/Sic Sigma | Alle bedrijfstakken | Efficiency. Waarde voor de cliënt | Verbetering bedrijfsvoering. Soms ook doorgeschoten in alles wegbezuinigen | |
| Vanaf 2010 | Diversiteit in geneeskunde ‘ontdekt’ | Curatieve zorg | Gaandeweg wordt duidelijk dat veel onderzoek, diagnostiek en behandeling gebaseerd is op gezonde jonge en middelbare witte mannen. Dat maakt een deel van de geneeskunde ongeschikt voor vrouwen, ouderen, mensen met meerdere kwalen en mensen met een andere huidskleur. Zo vertonen vrouwen heel andere klachten bij een hartinfarct, waardoor deze vaker gemist wordt | Nieuw onderzoek en nieuwe behandelingen. Ook onder druk van patiëntenbewegingen | |
| Vanaf circa 2010 | Kritiek op Evidence Based Medicine | Volksgezondheid | Handelsvrijheid professionals te veel ingeperkt. ‘Best practice’ wordt de enige mogelijkheid | ||
| 2010 | “If Disney ran your hospital” | Curatieve zorg | Fred Lee verklaart principes pretpark van toepassing op ziekenhuizen | Kortstondige hype | |
| 2010 | Afschaffen bouwregime zorg Opheffing College Bouw (sinds 1971 onder verschillende namen) | Volksgezondheid | Huisvestingscomponent komt in budget zorginstelling. Voor Bouw hebben ze geen toestemming meer nodig, maar moeten financiering in de markt vinden | Huisvesting genormaliseerd. Minder overheidsregulering. Meer afhankelijk van banken | |
| 2010 | ROM GGZ | Zorg | Invoeren meetinstrument om professional en cliënt de voortgang van de behandeling te laten meten | Bureaucratisch instrument om de prestaties van GGZ te meten en daarop af te rekenen | |
| 2011 | CIZ wordt MO- Zaak | Zorg | Overheid mag geen taken uitvoeren, die ook op de markt kunnen | ||
| 2011 | Eerste Kamer schiet landelijk schakelpunt EPD af vanwege privacy | ICT Zorg | Angst voor privacy patiënt | Grote achterstand in uitwisseling patiëntgegevens | |
| 2011 | Machteld Huber introduceert nieuwe definitie gezondheid “positieve gezondheid” | Gezondheid | ‘Gezondheid is het vermogen je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven’. Positieve Gezondheid is een verdere uitwerking van dit concept | WHO heeft overwogen de definitie over te nemen, maar het is typisch een definitie voor rijke landen. Voor arme landen is de WHO definitie uit 1948 beter: ‘Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity’ | |
| 2011 e.v. | Minister Schippers sluit hoofdlijnenakkoorden met curatieve zorg en GGZ Later ook met paramedische zorg en huisartsen | Zorg | Vermindering stijging kosten gezondheidszorg. Staat haaks op de principes van marktwerking, die de mi- nister aanhangt. Is eigenlijk weer gewoon budgettering | Akkoorden succesvol. Minder stijging kosten zorg. Praktijk wordt onder volgend kabinet doorgezet | |
| 2011 | VWS project regelarme zorg | Zorg | Bedoeld om minder regels in de zorg te krijgen | Nog niet echt gelukt. Allerlei vervolgprojecten. In 2019 ‘Ontregel de zorg’ | |
| 2012 | Inkoop en verstrekken dure geneesmiddelen gaat van apothekers naar ziekenhuizen | Zorg | Dure geneesmiddelen goedkoper door inkoopvoordeel ziekenhuizen | In 2010 bij Klink afgedwongen door Eeke van der Veen (PvdA). Strijdig met principe van meer naar eerstelijn. Voordeel was maar tijdelijk omdat ziekenhuizen minder korting kregen | |
| 2012 | Nederlandse Patiëntenfederatie neemt initiatief tot Persoonlijke Gezondheids Omgeving | Gezondheid | Burger/patiënt moet over zijn eigen medische gegevens beschikken en niet afhankelijk zijn van de zorgverlener | Mogelijk vanaf juli 2020 | |
| 2012 | Regeerakkoord VVD PvdA | Regering | Bezuinigen op zorg | Ontslag zorgmedewerkers (10.000 50.000). Later permanente schaarste aan zorgmedewerkers | |
| Januari 2012 - juni 2012 | Invoeren en afschaffen vrije tarieven tandartsen | Zorg | Vrije tarieven tandartsen | Na jaren onderhandelen ingevoerd. Omdat 10% tandartsen hoge tarieven berekende is dit besluit na 6 maanden al teruggedraaid | |
| 2012 | DOT vervangt DBC | Curatieve zorg | DOT betekent DBC’s Op weg naar Transparantie. 30.000 DBC’s worden vervangen door 4.400 DBC zorg- producten | De ene bureaucratie wordt door de andere vervangen | |
| 2012 | Afspraken verzekeraars en apotheken over zorg en medicijnprijzen | Farmacie | Kostenbesparing | ||
| Vanaf 2012 | Discussie over populatiebekostiging | Zorg | Andere financiering | In 2020 nog niet gerealiseerd. Samenhang met triple-aim gedachtengoed. Komt terug in discussienota VWS ‘zorg voor de toekomst’ van 2020 | |
| 2012 | Minister Schippers gaat zelf met farmaceuten onderhandelen over dure geneesmiddelen | Farmacie | Besparen op kosten dure geneesmiddelen | ‘Naasting’ Overheid maakt private functie deels publiek | |
| Vanaf circa 2012 | Opkomst ‘wearables’ en trackers | Gezondheid | Opkomst horloges e.d. om je conditie te meten als je bezig bent. Eerst in sport, later breder en ook in zorg | Ontstaan van de ‘zelfmetende mens’. Ook in bewaken gezondheid steeds meer gebruikt middel voor zelfpreventie en contact met zorgverlener | |
| 2013 e.v. | Apothekers gaan failliet. Onderzoeker Rinnooy Kan dringt aan op fundamenteel onderzoek naar positie apothekers. | Farmacie | Positie (stads) apothekers | Volgend kabinet gaat niet op dit probleem in | |
| 2013 | WNT | Overheid en alles wat daarop lijkt te lijken. | Beperken topinkomens ‘semipublieke’ organisaties | Kostbare bureaucratie. Frustraties bij bestuurders en toezichthouders. Belemmering goed bestuur zorg. Eisen financiers | |
| 2013 | Kabinetsbesluit versobering ouderenzorg | Financiën Zorg | Sluiting alle verzorgingshuizen | Ontstaan ‘gat’ tussen wonen thuis en verpleeghuis | |
| 2013 | Rapport Halsema ‘een lastig gesprek’ | Overheid en semi-publieke sectoren | Poging tot advies over ‘Behoorlijk Bestuur’ | Publieke belangen moeten expliciet gemaakt worden en gekwantificeerd worden. Overheid en maatschappelijke organisaties door elkaar gehaald. Semipublieke organisaties moeten zich als overheid gaan gedragen | |
| 2013 | Ebola in Afrika | Volksgezondheid | Voorspeller wereldwijde pandemieën? | ||
| 2013 | Jaarlijkse Nationale Denktank | Zorg | Nationale Denktank geeft 10 oplossingen voor ‘Veerkrachtzorg’ 1. Gedeeltelijk eigen risico 2. Praatpaal in openbare ruimte 3. Advieswinkel 4. Samen uit moet Oud korting 5. Carte blanche aanpak Jeugdzorg 6. Samen Sterk plan 7. De Zelfwijzer 8. Zorgkwaliteit verspreid 9. Health Impact Bounds 10. Getrapt pensioen | Heeft weinig effect gehad | |
| 2013 | Introductie Triple-Aim in Nederland | Zorg | Drie doelen 1 Verbetering ervaren kwaliteit van zorg 2 Verbetering van de gezondheid van een populatie 3 Vermindering van de kosten (van de zorg) per hoofd van de bevolking | Later ‘Quatro Aim’ met als toevoeging ‘het realiseren van tevreden zorgprofessionals’ Komt in 2020 terug in de discussienota ‘Zorg voor de toekomst’ van VWS | |
| 2013 - 2018 | Geleidelijke uitfasering expost verevening zorgverzekeraars ZVW | Zorg Financiën | Volledige marktwerking voor zorgverzekeraars | Meer risico’s en dus ander gedrag zorgverzekeraars Aantasting solidariteit zorgstelsel | |
| 2014 | UMCU transplanteert geheel kunststof schedel | Curatieve zorg | Ontwikkeling kunstmatige implantaten | ||
| 2014 | Afschaffing AWBZ | Zorg, Financiën | - Kosten remmen - Van recht naar voorziening - Ondersteuning uit kosten zorg - EMU saldo | ||
| 2014/ 2015 | Wmo en Wlz | Zorg en welzijn | Als bij AWBZ | ||
| 2014 | Start programma ‘Zorg voor Beter’ | Ouderenzorg | Verbetering kwaliteit zorg verpleeghuizen | Permanent kennisplein bij Vilans | |
| 2014 | Jeugdwet | Jeugdzorg | Jeugdzorg naar gemeenten | ||
| 2014 | Minister Schippers wil artikel 13 Zvw wijzigen, zodat zorgverzekeraars geen ongecontracteerde zorg hoeven betalen. Dit wordt getorpedeerd door het begrip ‘vrije artsen keuze’ dat door de wijziging van dit artikel niet mogelijk zou zijn | Financiering zorg | Zvw geheel door voeren. Betaling ongecontracteerde zorg stoppen. Einde wildgroei polissen | - GGZ zegt hoofdlijnenakkoord op - Actiegroepen en linkse partijen zijn tegen - Wetswijziging gaat niet door - ZVW wordt niet afgemaakt - Nietgecontracteerde zorg wordt soort ‘geuzendaad’ - Free riders op basisverzekering - Gebrek aan solidariteit - Ook volgende pogingen stranden - Ongecontracteerde zorg en wildgroei anno 2020 nog steeds een probleem | |
| 2014 | Invoering passend onderwijs en afschaffen speciaal onderwijs | Onderwijs | Alle kinderen moeten naar gewone school Zo nodig met ondersteuning | Zelfde normalisatie en inclusie tendens als in gehandicaptenzorg | |
| 2014 | Oprichting Zorginstituut als opvolger ziekenfondsraad (tot 1999) en diens opvolger College voor Zorgverzekeringen | Zorg | - Advies aan VWS over basispakket en beroepen en opleidingen. - Verdeling verevening - Adviezen over kwaliteit aan zorgaanbieders | ||
| Vanaf 2014 | Smart speaker, virtuele assistenten, spraakherkenning komen op de markt | Tech | Maakt sturing door spraak mogelijk | Vanaf 2018 ook in gebruik bij consulten in de GGZ, zodat assistent het verslag maakt i.p.v. de professional | |
| 2014 | Introductie begrip ‘Shared Savings' in Nederland | Curatieve zorg naar preventie | Idee dat als de opbrengsten van een verbetering in de gezondheid bij de één ligt en de kosten bij de ander, dat dan degene met de kosten ook een deel van de opbrengsten krijgt. | Komt over uit Duitsland en USA Vooral spel tussen ziekenhuizen en huisartsen enerzijds en verze- keraars anderzijds | |
| 2015 | Start experimenten Bernhoven en Rivas met meerjaren aanneemsom | Curatieve zorg | Praktische vertaling van Shared savings | Blijkt na aantal jaren succesvol Voorwaarde is dat belangen ziekenhuis en medisch specialisten parallel lopen In 2020 successen bij Bernhoven en Rivas, maar nog niet op grote schaal ingevoerd | |
| 2015 | Transitie naar gemeenten | Overheid | Gemeenten verantwoordelijk voor Wmo Jeugdzorg Participatiewet | ||
| 2015 | Regeling 2012 over inkoop medicijnen door ziekenhuizen afgeschaft | Farmacie | Leverde geen besparingen op maar wel ongemak voor patiënt en zorgverleners | ||
| 2015 | Indicatiestelling naar gemeenten Keukentafel-gesprekken | Sociaal domein | Ondersteuning op maat en/of kostenbesparing | Indicatiestelling niet meer objectief en onafhankelijk maar door lokale politiek wordt bepaald | |
| 2015 | Fox IT verkocht aan het buitenland | Bedrijfsleven Overheid | Voor het eerst komt overheid erachter dat met verkoop bedrijf ook essentiële data van overheid en zorg in handen van buitenlandse bedrijven en overheden komen | ||
| 2015 | Integrale bekostiging ziekenhuizen | Curatieve zorg | Integratie bedrijfsvoering ziekenhuis en specialisten, zoals Biesheuvel in 1995 wilde Keuze loondienst, participatie of MSB | Veel specialisten kiezen voor MSB | |
| 2015 | Invoering MSB Wet integrale bekostiging | Curatieve Zorg | Beheersing kosten medische zorg | Dubbele governancestructuur ziekenhuizen nog steeds niet opgelost | |
| 2015 | Rapport IGZ: ‘Verbetering van de kwaliteit in Verpleeghuizen gaat langzaam’ | Verpleeghuizen | Aandacht voor kwaliteit verpleeghuizen IGZ publiceert onder druk staatssecretaris onjuiste lijst met 150 slechte verpleeghuizen | Vertrouwen veld in werkwijze IGJ is weg ‘Schandpaal’ effect. Mede aanleiding voor manifest Hugo Borst en programma waardigheid en trots | |
| 2015 | Invoering zorgprogramma’s huisartsen | Zorg | Chronische ziekten buiten ziekenhuis behandelen | Draagt niet bij aan integrale eerstelijnszorg Allerlei organisatievormen huisartsen Opkomst governance huisartsenorganisaties | |
| 2016 | Zorgmanifest Hugo Borst | Verpleeghuizen | 2 miljard extra en 45.000 FTE extra voor VVT | Wat is ervan terechtgekomen? | |
| 2016 | Start VWS Programma Waardigheid en trots | Verpleeghuizen | Verbetering kwaliteit zorg verpleeghuizen | Programma loopt nog in 2020 | |
| 2016 | Minister Schippers wil dat medisch specialisten in loondienst gaan of aandeelhouder worden. | Curatieve zorg | Afschaffen MSB en onbestuurbaarheid ziekenhuizen Schippers heeft geld over voor de overgang naar loondienst | Verzet medisch specialisten en ziekenhuizen Fictie van ‘vrij gevestigde’ specialist blijft MSB blijft Jonge specialisten gaan vaker in loondienst | |
| 2016 | Hans Becker opent eigen verzorgingshuis Roosenburgh | Ouderen zorg | Becker wil hier opnieuw zijn filosofie van geluk realiseren, die hij eerder (1991) bij Humanitas Rotterdam in de praktijk bracht | Zijn filosofie is bij Humanitas na zijn vertrek niet verder toegepast | |
| 2016 | Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg | Zorg | Vervangt Kwaliteitswet uit 1996 | ||
| Vanaf 2016 | Splitsing basis GGZ en specialistische GGZ | GGZ | Goedkoper Basis GGZ koppelen aan eerstelijn | Ingrijpende reorganisatie GGZ instellingen Zie ook Triëst 1991 | |
| 2016 | VWS krijgt 2 ministers en een staatsecretaris | Kabinet | Niet duidelijk waarom | Zie 1994 | |
| 2017 | Zorginstituut neemt besluit over kwaliteitseisen verpleeghuiszorg | Verpleeghuizen | Kwaliteitsverbetering | 1 ZIN besluit, omdat het veld er niet uitkomt 2 Kosten 2,1 miljard TK ontdekt dat besluit ZIN de kracht van wet heeft VWS probeert sindsdien die kracht van wet terug te draaien, maar dat is nog niet gelukt | |
| 2017 | VGN stelt kwaliteitskader WLZ zorg gehandicapten vast | Zorg voor gehandicapten | Kwaliteitsverbetering | Kwaliteitskader loopt tot 2022 Hier werd het veld het zelf eens, zodat ZIN niet in hoefde te grijpen (zie kwaliteitskader ouderenzorg | |
| 2017 | WRR rapport 97 ‘Weten is nog geen doen’ | Redzaamheid burger | WRR stelt vast dat het beleidsaxioma dat de burger zelfredzaam is een fictie is Meer dan de helft van de bevolking ontbeert tenminste eenmaal in zijn leven het vermogen tot rationeel en redzaam handelen | Deze gedachte begint langzaam invloed op het beleid te hebben | |
| Meerdere malen | Geen winst in zorg toestaan | Zorg en ondernemen | Angst voor ‘weglekken’ zorggeld | Belemmering financiering m.n. ziekenhuizen | |
| Vanaf 2010 | Apps | Tech | Fundamentele wijziging van beschikbaarheid kennis en mogelijkheden zelf zaken te doen Veel gezondheidszorg apps | ||
| 2016 | Philips wordt bedrijf voor medische technologie | Bedrijfsleven | Na afstoten andere bedrijfsonderdelen richt Philips zich alleen op medische technologie | Te verwachten grote technologische ontwikkelingen in de zorg | |
| 2018 | Meer taken en BIG registratie van mondhygiënisten tegen- gehouden door KNMT | Zorg | Er bestond overeenstemming over aanpassing BIG om mondhygiënisten voorbehouden handelingen te laten uitvoeren | KNMT (tandartsen) schiet dit op het laatst af vanwege hun financieel belang | |
| 2018 | Nationaal Preventieakkoord van overheid met 70 maatschappelijke organisaties | Volksgezondheid | Terugdringen: - Roken - Obesitas - Overmatig alcoholgebruik | Effecten nog niet bekend | |
| 2018 | AVG | EU | Bewaking privacy burger | Belemmering uitwisseling gegevens Grote bureaucratie | |
| Vanaf 2018 | Inzicht dat algoritmen niet neutraal zijn | Tech AI | 1 Syri project overheid wordt afgeblazen omdat het discrimineert. 2 idem voor poltitiesysteem om criminaliteit in wijken te voorspellen. 3 In Silicon Valley blijken selectieprogramma’s voor nieuw personeel alleen maar jonge mannelijke nerds op te leveren | Inzicht dat de vooroordelen van de mensen, die input voor een algoritme geven leidt tot bias in het systeem ‘Garbage in, Garbage out’. Roep om ‘verantwoording’ over de inhoud en opbouw van algoritmen | |
| 2019 | BIG 2 | Zorg | Herordening verpleegkundige beroepen | Ingetrokken door Bruins toen V&VN terugkwam op eerdere bijdrage na woede achterban | |
| 2019 | VWS start project (ont)regel de zorg (ORDZ) | Zorg | Minder regels in de zorg | Vervolg op regelarme zorg uit 2011 | |
| Vanaf 2019 | Ervaringsdeskundigen in WMO | Sociaal domein | Naar voorbeeld GGZ nu ervaringsdeskundigen bij gemeenten. Vooral bij schuldhulp-verlening | Eerste ervaringen zijn goed | |
| 2020 | BOPZ wordt vervangen door Wet verplichte GGZ en Wet zorg en dwang | GGZ | Bestuurlijke mogelijkheden om onvrijwillige of gedwongen behandeling op te leggen | ||
| 2020 | PGO Persoonlijk Gezondheid Omgeving per 1 juli beschikbaar | ICT en zorg | Naast EPD van de zorgverlener over de patiënt komt dossier van patiënt over eigen gezondheid | Gaat PGO het winnen van EPD of blijven beiden naast elkaar bestaan? Worden medische data echt van de patiënt? | |
| 2020 | Corona | Globaal | - Volksgezondheid staat ineens centraal - Overbelasting gezondheidszorg - Jarenlange efficiencyslagen betekenen dat er (i.t.t. Duitsland) geen buffers zijn - Versnelde invoering van EHealth en digitale consulten - Afschaling reguliere zorg - Roept de vraag op of alle geplande zorg wel nodig was - Verpleeghuizen moeten kiezen tussen leefbaarheid en veiligheid van hun bewoners. Kiezen voor het laatste. - Overbelasting zorgpersoneel. - Pikorde in zorg herbevestigd. Alle beschermingsmiddelen eerst naar ziekenhuizen. - Minder geschoolde ‘hulptroepen’ kunnen nu wel ingezet worden, terwijl dat eerst door professionals tegengehouden werd. - Nieuw beeld van wat essentiële beroepen voor de maatschappij zijn | ||
| 2020 | Minister de Jonge neemt de inkoop van beschermingsmiddelen tegen Corona over van de zorginstellingen | Zorg | Sneller beschikken over beschermingsmiddelen en rechtvaardiger verdeling ervan | - ‘Naasting’ - Overheid maakt private functie deels publiek - Zie ook 2012 als Schippers over dure geneesmiddelen gaat onderhandelen - Geschiedt zonder overleg - Leidt tot fors tekort aan beschermingsmiddelen. - Overheid kan het niet beter dan ziekenhuizen | |
| 2020 | BIG terug naar de kern | Zorg | BIG ontdoen van bureaucratische ballast. Brief van Van Ark aan de TK | Nog geen | |
| 2020 | Rapport 16de Studiegroep Begrotingsruimte geeft nadrukkelijk aan dat kosten zorg niet langer te dragen zijn | Financiën | Kostenstijging gezondheidszorg moet beperkt worden | ||
| 2020 | VWS brengt discussienota ‘Zorg voor de toekomst’ uit | Zorg en Welzijn | Drie Thema’s: 1 Preventie & gezondheid 2 Organisatie & regie (van de zorg) 3 Vernieuwing & werkplezier | Samenballing van thema’s, die in eerdere jaren geadresseerd zijn. - Rapport bevat veel beleidsopties. - Poging om dingen die eerder niet gelukt zijn (o.a. artikel 13 ZVW wijzigen en terugdringen ongecontracteerde zorg) nu weer voor te stellen. | |
| 2020 | Zwart scenario IC bedden | Curatieve Zorg | - Intensivisten stellen scenario op voor als er te weinig IC bedden zijn en medische criteria tekort schieten - Dan leeftijdsselectie. - Minister wil loting - Kamer is tegen - Leeftijdsselectie blijft | Kernvraag: Wie bepaalt maatschappelijke ethische keuzen, de professionals of de politiek. |