Charismatisch leiderschap en interim bestuur

Datum: 29-05-2008

Charismatisch leiderschap en interim bestuur

Hoe beïnvloeden charismatische leiders hun volgelingen?

In “gedrag in organisaties” van Robbins worden vier factoren beschreven waarmee charismatische leiders hun volgelingen beïnvloeden.

1 De leider heeft een visie die een betere toekomst beloofd dan de huidige situatie. Die visie is aanlokkelijk en geeft de medewerkers het gevoel van continuïteit doordat het heden gekoppeld wordt aan een betere toekomst voor de organisatie. De leider is in staat deze visie zo te verwoorden dat iedereen hem begrijpt.

2 Wanneer de visie duidelijk is, maakt de leider zijn hoge verwachtingen ten aanzien van prestaties duidelijk en spreekt het vertrouwen uit dat de medewerkers daartoe in staat zijn. Dit vergroot het gevoel van eigen waarde en zelfvertrouwen. Het spreekt bijna vanzelf dat er in dit proces sprake moet zijn van authenticiteit van de leider. Wanneer de medewerkers niet echt geloven dat de leider het goed met hen voor heeft zullen ze sociaal wenselijk gedrag laten zien.

3 De leider brengt in woord en daad een nieuwe serie waarden over. Met zijn gedrag vervult hij een voorbeeldfunctie. De medewerkers krijgen de gelegenheid zich te identificeren met de leider.

4 Ten slotte vertoont de leider onconventioneel gedrag waaruit moed en overtuigingen over zijn visie blijken. In feite steekt hij zijn nek uit.

Dat doet hij niet zomaar, dat doet hij vanuit een gewortelde overtuiging die uitmondt in zijn visie. Charismatisch leiderschap roept blijkbaar emoties op. Volgelingen nemen onbewust de emoties over die de leider overbrengt.

Ik wil kort deze vier aspecten van charismatisch leiderschap afzetten tegen interim bestuur in de gezondheidszorg.

Allereerst is er dan natuurlijk de visie. Iedereen weet dat je die moet hebben om een organisatie te kunnen richten. Wat ik boeiend vind, is dat een charismatische leider een boodschap heeft die een betere toekomst belooft. Dat kan niet zomaar elke boodschap zijn. De mensen moeten ook geloven dat dit werkelijk tot een betere toekomst kan leiden. Met zijn allen een visie maken heeft dus geen zin want dan houd je waarschijnlijk een waterig geheel over. De leider moet dus zelf een conceptueel idee hebben over de beste toekomst en moet die kunnen vertalen naar eenvoudige organisatieprincipes.

Vervolgens moet de leider een groot vertrouwen in mensen hebben. Dat kan volgens mij niet anders. Ik denk dat deze soort leider niet kan anticiperen op de mogelijke ongeschiktheid van mensen voor zijn visie. Als hij dat zou doen, dan zou hij onvoldoende vertrouwen kunnen geven. Vervolgens brengt de leider een set van nieuwe waarden over die passen bij zijn visie. Dit laatste veronderstelt volgens mij dat de binnen- en de buitenkant precies het zelfde zijn.

Wat de leider laat zien aan gedrag past bij zijn persoonlijkheid en zijn waarden systeem. Dat kan niet gefaket worden zonder door de mand te vallen. What you see is what you get. Tenslotte toont de leider wat hij er voor overheeft om zijn visie te verwezenlijken. Dat gaat gepaard met risico’s, die hij niet uit de weg gaat. Hij blijft dicht bij zijn eigen verhaal.

Logisch verhaal. Inspirerend ook wat mij betreft. Laat zien hoe belangrijk het is om heel dicht bij jezelf te blijven en te blijven zoeken naar een nieuwe en betere toekomst.