De Dam en Wallstreet

Datum:08-05-2010

De Dam en Wallstreet

Op 4 mei tijdens de dodenherdenking op de Dam raakten mensen in paniek door een schreeuw van een verwarde man. Resultaat 70 gewonden. De paniek was niet logisch en niet te verklaren, maar een kettingreactie door de schreeuw, de val van een koffertje en de kreet dat het een bom was.

Twee dagen later maakt een handelaar op Wall Street een typefout. Hij verkoopt voor een miljard aan aandelen Procter & Gamble in plaats van voor een miljoen. ‘Beleggers’ raken in paniek en verkopen massaal aandelen. Resultaat: de Dow Jones index daalt 9% of 1000 punten in een half uur. De paniek wordt vergroot, doordat computers op grond van die ene foute order verkeerde berekeningen maken en de beleggende mens op het verkeerde been zetten.

De gebeurtenissen hebben twee dingen gemeen. Ze laten zien hoe een klein incident grote gevolgen kan hebben. Onze maatschappij is kennelijk heel gevoelig voor dit soort kleine verstoringen. Ze laten echter nog veel meer zien hoe de mens zich door angst laat leiden en daardoor destructief gedrag vertoont. Gedrag dat van het individu nog te begrijpen is, maar cumulatief een ongewenst effect heeft. Een tegeneffect is er niet of wordt door de hoofdstroom overvleugeld.

We zien onszelf graag als verstandige mensen, die zich onderscheiden van dieren door het maken van rationele afwegingen. Dat klopt dus niet. Als kuddedier volgen we de groep en laten we angst de ratio overheersen. In beide gevallen gedragen de mensen zich net zo als een groep lemmingen, die gezamenlijk van een rots stort.  De twee incidenten van deze week laten dat goed zien.