De Toestand van de Zorg 12-12-2010

Datum: 13-12-2010

De Toestand van de Zorg 12-12-2010

Het was afgelopen week eigenlijk maar saai in de zorg. Er waren weinig toestanden, als we tenminste alle discussies over budgetkortingen niet meetellen. Dat lijkt het enige te zijn, dat nog telt, waar komen de kortingen terecht. Deze week lagen de apothekers onder vuur. De korting van de ziekenhuizen blijkt onderhandelbaar, Schippers verlaagt hem en stelt er eisen aan.
Ander nieuws:
De chirurgen verzetten zich tegen een norm voor het aantal operaties.
– Het Nivel vindt dat de IGZ efficiënter kan werken.
-CIZ verkoopt zijn dossiers in de kringloopwinkel.

De apothekers
De apothekers hebben vorig jaar meer inkomen ontvangen dan hun ‘norminkomen’. Dus spreekt de politiek er schande van en moet er weer gekort worden. Vooral de kortingen die apothekers krijgen liggen onder vuur. De ondertoon is dat dat niet ‘hoort’. Bijna niemand weet meer dat de overheid dit probleem zelf heeft veroorzaakt. In de regeringsperiode van Hans Simons (1989 -1994) klaagden de apothekers dat de ‘medicijnregel’ te weinig betaalde. De medicijnregel was het bedrag dat de apotheker krijgt voor het leveren van een medicijn en de daaraan voorafgaande farmaceutische controle. De apothekers vonden (en vinden) dat ze daar niet mee uitkomen. Simons was niet bereid dat bedrag te verhogen, omdat daarmee de ‘publieke’ kosten van de gezondheidszorg zouden stijgen. Hij vond dat de apothekers maar extra inkomen moesten verwerven door korting op medicijnen te bedingen, want de marge bij de farmaceutische industrie was hoog genoeg. We zijn nu 20 jaar verder en het probleem is nog steeds hetzelfde.

Inkomen uit premie
Een van de merkwaardige argumenten bij het inkomen van de apothekers, de specialisten, de bestuurders en zo voorts is dat ze niet te veel mogen verdienen omdat dit allemaal uit ‘onze’ premie voor de basisverzekering betaald moet worden. Tegen de sponsoring van FC Groningen door Thuiszorg Groningen werd hetzelfde bezwaar geopperd rond de AWBZ.
Gek dat je dat argument nooit hoort als het gaat om inkomens bij de zorgverzekeraar, geldverslindende reclamecampagnes om eind van het jaar nieuwe verzekerden te trekken en sponsoring van sportclubs.
Waarom meten we nog steeds met twee maten in de gezondheidszorg?

Korting ziekenhuizen
Minister Schippers heeft het bedrag van de korting op de ziekenhuizen wegens overschrijdingen in 2008 fors verlaagd. Waarom die verlaging er is en waarom tot dit bedrag, heeft ze niet gemotiveerd. Evenmin overigens als Klink dat met de vorige hogere korting deed. In een tijd waarin transparantie, openheid en pas toe of leg uit kernbegrippen zijn, is het vreemd dat VWS zich kennelijk niet aan die principes hoeft te houden.
Eerst was de korting er alleen omdat de ziekenhuizen meer hadden uitgegeven dan de overheid in het Budgettair Kader Zorg (BKZ) had opgenomen. Nu is Schippers bereid de korting te verlagen als de ziekenhuizen de kwaliteit verhogen (minder onnodige doden) en bereid zijn tot samenwerking en concentratie over te gaan.
Dit wordt een volkomen onbestuurbaar proces. Er zijn meer dan 90 ziekenhuizen, die elk hun eigen strategie voeren. Die strategie is meestal gericht op maximaliseren van het marktaandeel en vergroten van de omzet. De ziekenhuizen hebben zich in allerlei kleinere belangengroepen verenigd (NFU, STZ, SAZ). Die groepen zijn het onderling niet eens en soms ook intern verdeeld. Die krijg je niet op één lijn, die het eigen belang overstijgt.
En dat is nu juist wat Schippers verwacht als ze macro eisen stelt aan kwaliteit en concentratie om een macrokorting te beperken. Dat gaat dus niet werken.

Chirurgen willen zich niet vastleggen
Er is veel te doen geweest over het besluit van zorgverzekeraar CZ om een minimum grens aan het aantal borstkankeroperaties te stellen. De ziekenhuizen die onder de norm presteerden en de professionals waren daar woedend over. Twee rechtszaken waren nodig om vast te stellen dat CZ als zorginkoper zo’n eis mag stellen, ook al moet zij deze beter motiveren.
Iedereen is het er over eens dat er op den duur betere normen moeten komen. Maar de IGZ steunt CZ in de gedachte dat het aantal operaties een belangrijk kwaliteitscriterium is, zeker zo lang er niets beters is. De wetenschappelijke verenigingen hebben toegezegd begin volgend jaar met betere normen te komen.
Nu begint de Nederlandse Vereniging van Heelkunde terug te krabbelen. Er komt geen norm voor het aantal minimum operaties per chirurg. Neen, het moet maar per ziekenhuis en per team bekeken worden. Een goed ingespeeld team is volgens de NVH belangrijker.
Als je als professionals ongeloofwaardig wilt worden en de regie op kwalitatieve normen wilt verliezen, dan moet je het zo doen. Eerst beloof je iets en voordat dat er is, zeg je al dat het anders wordt. En je wijst het idee van anderen af zonder dat goed te motiveren en zonder er iets concreets voor in de plaats te stellen. Op zijn zachtst gezegd geen slimme manoeuvre van de ‘wetenschappelijke’ vereniging.

Kan de IGZ efficiënter?
Volgens een kort berichtje vindt het Nivel dat de IGZ efficiënter kan werken. Dat kan door meer ‘gefaseerd’ toezicht, waarbij goed functionerende instellingen met rust gelaten worden en de IGZ zich richt op situaties waar het niet goed gaat.
Die discussie over minder toezicht op ‘goede’ en meer toezicht op ‘slechte’ organisaties speelt al een tijdje ook binnen de IGZ zelf en binnen de NZa. Ik vind deze vorm van toezicht principieel onjuist. Want wat goed is kan slecht worden en omgekeerd.
Toezicht is volgens van Dale ‘Het waken dat een persoon (of zaak) zich gedraagt (of bevindt), dat een handeling geschiedt, overeenkomstig een bepaalde norm’. In gewoon Nederlands is toezicht dus er op letten dat een zorgorganisatie/een professional zich aan de norm houdt. En uiteraard ingrijpen als dat niet zo is. In het gefaseerde toezicht kijk je alleen nog maar naar de organisatie of professional die zich niet aan de norm houdt. De anderen, die op tijdstip X wel braaf waren, blijven jaren buiten schot. De kans dat het bij de ‘goeden’ in de tussentijd misgaat is groot.
En de toezichthouder ziet het niet, want die let alleen op de eerdere overtreders.
Alsof je alle reguliere snelheidscontroles afschaft en alleen nog maar met een snelle auto achter een paar overtreders aangaat. Reken maar dat de andere automobilisten, die zich onbespied weten, ook harder gaan rijden. Reken er dus ook maar op dat bij de instellingen waar de IGZ niet meer op toeziet de kwaliteit zal dalen.
Hier staan effectief en efficiënt toezicht dus haaks op elkaar.

CIZ dossiers
Het meest ridicule bericht deze week was de archiefkast met dossiers van het CIZ.
Een mevrouw kocht bij een kringloopwinkel een archiefkast zonder sleutels. (Waarom koop je zoiets?). Toen de kast open was bleken er dossiers in te zitten van mensen die ooit een indicatie bij het Regionale Indicatieorgaan hadden aangevraagd. Het CIZ zet zijn dossiers dus niet bij het vuilnis, maar verkoopt ze in de kringloopwinkel. De woordvoerder van het CIZ reageert als een echte bureaucraat. ‘Het is niet zo erg, want de aanvragers zijn toch al dood. De dossiers hebben misschien ergens onder gezeten, waardoor we ze niet hebben gezien toen we de kast opruimden’. Hij zegt niets over protocollen om dit soort missers in de toekomst te voorkomen.
En dat zou ik graag willen weten als er zich zo’n voorval voordoet.  Zeker gezien de enorme machtspositie die het CIZ heeft.