De Toestand van de Zorg 31-10-2010

Datum: 31-10-2010

De Toestand van de Zorg 31-10-2010

Deze week:
– Twee onderdelen uit de regeringsverklaring
– Alphahulpen in Breda
– De boetes van de NMA
– De numerus fixus voor de medicijnenstudie.

Regeringsverklaring 1
Premier Rutte zegt ergens halverwege de regeringsverklaring dat ‘ de vakman of vakvrouw in het onderwijs, de politiekorpsen en de zorg verlost moeten worden van overbodige en onzinnige regels en procedures. De verhouding tussen management en de werkvloer moet veranderen in het voordeel van de werkvloer. Rutte maakt daarbij de klassieke fout om zorg tot de publieke sector te rekenen, wat onjuist is, maar dat terzijde.
Veel storender aan zo’n populistische uitspraak is dat de suggestie wordt gewekt dat het de managers zijn, die al die overbodige en onzinnige regels en procedures bedenken. Dat is niet zo, een heel groot deel van die regels en procedures komt van de overheid en haar zelfstandige bestuursorganen. In dezelfde week alleen al twee voorbeelden. Voorbeeld 1: VWS wil mensen met schulden geen PGB (persoonsgebonden budget) meer verschaffen. Een extra regel die tot veel procedures en tot veel nutteloos werk voor de –door Rutte bejubelde- werkvloer zal leiden. Voorbeeld 2: de NMA heeft weer een aantal thuiszorgorganisaties boetes opgelegd (waarover zo dadelijk meer). De NMA eist dat zorgorganisaties betere compliance regels maken, zodat mensen op de werkvloer beter weten wanneer ze kunnen samenwerken met anderen en wanneer dat tot inperking van de mededinging leidt. Daar zit die vakvrouw op de werkvloer echt op te wachten als ze ter voorbereiding op het ontslag van een patiënt uit het ziekenhuis, thuiszorg wil regelen. Weer regels en procedures om een publieke hobby (en een van deze minister van VWS) te dienen.
Als Rutte overbodige en onzinnige regels in de zorg wil afschaffen, dan kan hij beter in eigen huis beginnen, dan het probleem bij de managers te leggen, die bij tijd en wijle ook wanhopig worden van al die regels en van de noodzaak om aan de vakvrouw uit te leggen dat de manager het ook niet wil, maar dat het nu eenmaal moet van de overheid of het zorgkantoor.

Regeringsverklaring 2
Het principe van dit kabinet is ‘Je gaat erover of niet’. Nadat hij dat heeft gezegd herhaalt Rutte de mantra van minder regels en beleid. Goed idee, maar gaat de minister van VWS dan voortaan iedere keer dat er weer over een incident in de zorg een spoeddebat komt zeggen: daar ga je niet over’’? Ik zou het hopen, maar ik geloof er niets van. Als er weer een ziekenhuis in de problemen komt of er zijn kwaliteitsproblemen in een verpleeghuis, gaan de minister of de staatssecretaris op Kamervragen ongetwijfeld antwoorden dat ze het zullen onderzoeken en er iets aan zullen doen.
Er zijn namelijk heel veel zaken in de zorg, waar de overheid niet over gaat, maar zich wel alsmaar mee bemoeit.

Alphahulpen
De gemeente Breda wil alphahulpen inzetten om de kosten van de WMO zorg te beperken. Waar heb ik dat eerder gehoord?. Thuiszorgorganisaties deden dat op grote schaal toen het uurtarief bij de WMO aanbesteding van de huishoudelijke verzorging niet hoog genoeg was om thuiszorgmedewerkers in te zetten. De Kamer en staatssecretaris Bussemaker spraken daar schande van en Bussemaker vaardigde extra regels en procedures uit om deze ontwikkeling terug te draaien. Dat zal dus nu volgens Rutte niet meer gebeuren.

Interessant is overigens dat Breda alphahulpen wil inzetten om de zorgorganisaties te omzeilen. En daarmee ook de noodzaak tot aanbesteding. Breda wil de indicatie stellen en dan een alphacheque (wat een woord) verstrekken aan de hulpvrager, die daarmee zelf een alphahulp zoekt. De gemeente wil daarbij bemiddelen. De gemeente gaat dus zelf doen wat vroeger thuiszorgorganisaties deden, namelijk bemiddelen tussen cliënt en alphahulp. De gemeente denkt daarmee geld te sparen. Het plan roept allerlei vragen op:
Alphahulpen konden toch volgens Bussemaker onvoldoende kwaliteit leveren en zijn daarom verboden? (wat ik overigens altijd een onzinnige gedachte heb gevonden)
De arbeidspositie van alphahulpen is zo kwetsbaar dat de vakbonden (en VWS) van het fenomeen af wilden. Geldt dat nu niet meer?
De gemeente gaat zelf doen, wat eerst een ander deed. Hoeveel extra ambtenaren zijn daar voor nodig? Wat kost dat en past dat bij een kleinere overheid.
En is indicatiestellen, een bedrag beschikbaar stellen en vervolgens zelf bemiddelen niet een ongeoorloofde cumulatie van strijdige functies?
Wordt daarmee aanbesteding van de WMO overbodig?

NMA boetes
De NMA heeft een aantal thuiszorgorganisaties weer forse boetes opgelegd omdat ze prijsafspraken gemaakt zouden hebben. Viva! en Carinova gaan naar de rechter. De Carint Reggeland groep had dat al eerder gedaan, kennelijk zonder succes.
Dit hele optreden van de NMA tegen thuiszorgorganisaties is volgens mij een overbodige en nutteloze overheidsprocedure, die Rutte zo kan afschaffen. Wordt de zorg nu beter van dit gedoe? Heeft de zorgvrager meer te kiezen door deze acties van de NMA. Wat kost dat allemaal niet aan onderzoek van de NMA, verweerschriften en rechtszaken van zorgorganisaties en aan boetes.
Bovendien is er onnodig rondpompen van premiegeld. Thuiszorgorganisaties ontvangen voor hun diensten geld uit de AWBZ en (in mindere mate) uit de WMO. Dat geld moeten ze noodgedwongen voor een deel gebruiken voor processen en voor het betalen van de boetes. Vooral met die boetes is het raar. Dat premiegeld wordt dan als boete aan de NMA betaald en wordt daarmee een inkomstenbron voor een ZBO. Daarmee wordt premiegeld op een oneigenlijke manier overgeheveld naar de rijksfinanciën. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?

Numerus fixus voor studenten medicijnen
De vorige minister Ab Klink heeft de Kamer beloofd om de numerus fixus voor de studie medicijnen af te schaffen. Dat deed hij niet in de eerste plaats omdat hij dacht dat er meer artsen nodig zijn voor goede zorg in de toekomst. Nee, Klink wilde vooral een overschot in de doktersmarkt creëren, waardoor marktwerking er toe zou leiden dat de dokters minder gaan verdienen en dat de slechte dokters uit de markt verdwijnen.
Nu blijkt uit zijn overdrachtsdossier dat Klink de Kamer iets beloofd heeft, waar hij zelf niet in gelooft en dat hij niet waar kan maken. Klink heeft aan Schippers gerapporteerd dat het veel te veel geld kost en dat de benodigde opleidingscapaciteit niet beschikbaar is. Het is een doodzonde als de minister de Kamer niet goed informeert. Heeft Klink die doodzonde begaan?

Los daarvan is het de vraag of het opgeven van de numerus fixus nog wel een goed idee is. De rol van de medicus in het proces van behandeling wordt steeds kleiner en voor een steeds groter deel overgenomen door andere zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen, physician assistents, nurse practitioners etc. Die ‘taakherschikking’ gaat de komende jaren door en zal de behoefte aan artsen en in het bijzonder aan medisch specialisten kleiner maken. De onontkoombare concentratie en taakverdeling van ziekenhuizen zal er ook toe leiden dat er relatief minder specialisten nodig zijn, ook als de zorgvraag groeit.
Afschaffen van de numerus fixus is dus op dit moment niet de goede maatregel. Wel zou de wijze van toelating tot de studie en tot de vervolgopleiding beter op motivatie, niveau en kwaliteit kunnen plaatsvinden dan zoals nu door loting.