Derde workshop Coöperaties

Afgelopen woensdag 13 april leidden Eveline en ik de derde workshop coöperaties op kantoor.
Deze keer waren er 12 deelnemers. Dat is ook wel het maximum als je een goed gesprek wilt hebben. Die kleine groep en de beslotenheid, waarin je veilig jouw casus naar voren kunt brengen, wordt door de deelnemers zeer gewaardeerd. Het blijkt een goede formule om in korte tijd met een gemêleerd samengestelde groep mensen kennis en ervaring uit te wisselen en te verkennen wat het onderwerp voor je kan betekenen. Ook onze andere workshops (zoals strategie/scenariodenken, programmamanagement, kloof tussen bestuurders en professionals, aanbesteden in de zorg) worden door de deelnemers hoog gewaardeerd. Enkele uitspraken van deelnemers: ‘Je krijgt heel veel waar voor je geld’; ‘Ik heb veel geleerd’; ‘Het zet je aan het denken’; ‘Leuk om met zulke verschillende mensen je ervaringen te delen’ en ‘De informatie is goed toepasbaar en ik ga er zeker mee verder’.

Ook deze keer hadden we een mooie mix van mensen, zowel de personen als in functies. Er waren leden van een cliëntenraad van een grote zorgorganisatie, een aantal bestuurders en directeuren, secretarissen van de raad van bestuur en toezichthouders. Net als vorige keer waren van een organisatie de voorzitter van de raad van bestuur en de raad van toezicht samen gekomen, om te kijken of de coöperatie voor hen bruikbaar was. Juist door die diverse samenstelling en door de heel verschillende gebruiksmogelijkheden van de coöperatie is de workshop zeer levendig. Deze keer begon de discussie al tijdens mijn presentatie, gingen we door tijdens de maaltijd en moesten we er om acht uur echt een eind aan maken, zodat iedereen bijtijds naar huis kon.

Een van de discussiepunten was nu of de coöperatie een goed middel is om verantwoording van de raad van toezicht aan de cliëntenraad af te dwingen en de cliëntenraad meer invloed op de benoeming van de raad van toezicht te geven. Daarvoor is het gebruik van de bestaande regelgeving beter geschikt, zeker als de cliëntenraad met de raad van toezicht uit onderhandelt dat het recht van voordracht voor één zetel wordt ingeruild voor adviesrecht over alle benoemingen van toezichthouders. Dan heb je een veel duidelijker invloed. De coöperatie is niet de oplossing, omdat er dan naast de cliëntenraad een ALV komt, die beide zeggenschap hebben. Dat kan ook tot een machtsstrijd leiden.

Een heel andere vraag was of de coöperatie bruikbaar is voor samenwerking tussen een zorgorganisatie en een woningcorporatie, zeker omdat fusie tussen beide verboden is. Als je gezamenlijk woningen met zorg neerzet, kan de coöperatie daarvoor goed bruikbaar zijn. Het vraagt wel de mogelijkheid dat andere zorgaanbieders ook diensten in de woning kunnen leveren, anders zal de NMa bezwaar hebben. Het kan nog interessanter worden als de bewoners met elkaar een coöperatie vormen en die coöperatie weer lid is van de coöperatie zorgaanbieder/woningcorporatie/bewonerscoöperatie. Een idee om verder uit te werken.

De coöperatie kan ook een goede vorm zijn voor samenwerkende zorgaanbieders om gezamenlijk in een gemeente in te schrijven op de aanbesteding van de WMO, zeker als meer AWBZ-zorg naar de WMO gaat. Dat is vergelijkbaar met de zorggroepen, die zijn ontstaan voor de keten DBC’s, zoals diabetes. Voor samenwerking met anderen, met een specifiek doel, is de coöperatie sowieso een goede vorm. Voorwaarde is wel dat je dat doel heel helder kunt formuleren en vertalen in een zakelijk belang, waarover de coöperatie met de leden contracten kan sluiten. Overigens is het contract tussen de organisaties dan vaak voldoende en heb je geen rechtsvorm zoals een coöperatie nodig. Die rechtsvorm is wel nodig als er iets te beheren valt, zoals een gezamenlijk merk of vastgoed.

‘Kan de coöperatie een concern vervangen?’ was een andere vraag, die aan de orde kwam. Dat kan, maar ze zijn beide wel heel verschillend. Bij een concern is er een centraal gezag in de vorm van een raad van bestuur, waarop de raad van toezicht toeziet. Dat centraal gezag bepaalt de koers. Bij een coöperatie bepalen de deelnemers gezamenlijk de koers en is er niet iemand, die de knoop kan doorhakken. Het zijn dus heel verschillende besturingsconcepten, waaruit je moet kiezen afhankelijk van wat je wilt.

Naast deze specifieke onderwerpen zijn uiteraard ook veel elementen uit de vorige workshops aan de orde geweest. De combinatie van mijn drie blogs over dit onderwerp (deze, die van 10 maart en 17 februari) levert een aardig compleet beeld op van aspecten van coöperaties in de zorg (zie ook mijn eerdere weblog over de maatschappelijke onderneming).

Dit was de laatste van de drie workshops over coöperaties in de zorg. Wij overwegen om een nieuwe serie te plannen. Mocht u belangstelling hebben, stuur dan even een mail naar info@c3am.nl. Op onze website vindt u een overzicht van alle workshops.