Gezondheidszorg is geen publieke sector

Datum: 28-09-2008

Gezondheidszorg is geen publieke sector

Ik geef deze week een presentatie voor bestuurders en toezichthouders in het onderwijs.
Ik vind het netjes om mensen uit een andere sector enig inzicht te geven in de kwantitatieve omvang van de gezondheidszorg. Nu blijkt dat op zich al niet makkelijk. Het RIVM geeft keurige cijfers, net als het CBS, maar die cijfers wijken sterk af van de cijfers, die VWS hanteert.
Het RIVM heeft een recente studie gedaan ( (kosten van ziekten in Nederland 2005, RIVM 2008) naar de kosten van de zorg. Daarin staat dat er drie begrippen zijn voor de kosten van de gezondheidszorg.
De zorgrekeningen van het CBS tellen voor 2005 op tot € 68,5 miljard. Het budgettair kader zorg (BKZ)van VWS telt voor 2005 op tot € 46,5 miljard (voor 2009 is 57 miljard geraamd). The System of Health Accounts van de OECD komt voor 2005 op € 47,7 miljard. De verschillen zijn te verklaren, doordat verzorging. Gehandicaptenzorg en preventie wel of niet worden meegeteld. Toch blijft het merkwaardig dat er niet een cijfer is voor de kosten van de gezondheidszorg in Nederland.

Boeiend vind ik de onderverdeling van de 68,5 miljard voor 2005, die het RIVM geeft.
Meer dan 50% (50,7%) van die kosten worden opgebracht door zorgverzekering, aanvullend verzekering en eigen bijdragen van verzekerden. 32% wordt opgebracht via de premies AWBZ (de WMO was er nog niet in 2005). Dus totaal 83% wordt door burgers als premie opgebracht. Daarnaast draagt het bedrijfsleven nog zo’n 4% bij aan de kosten. Slechts 13,2% van de zorg (van het bedrag van € 68,5 miljard) wordt betaald uit belastinggelden. Dat geld is vooral bestemd voor preventie, voorlichting, bevolkingsonderzoek en GGD’en, dus voor ‘bevordering van de volksgezondheid’ en niet voor ‘gezondheidszorg’.  Die bedragen zijn slechts voor een klein deel opgenomen in het BKZ. Dat betekent dat het totale bedrag voor financiering van de gezondheidszorg voor de burger voor een nog kleiner deel wordt opgebracht uit belastinggeld. In het vroegere jaaroverzicht zorg was dit meestal rond 10%. Daar zitten dan ook de kosten van alle regelorganen van de overheid in.

De overheid draagt dus minder dan 13% van de kosten van de gezondheidszorg uit echte publieke middelen namelijk belastinggeld. Alle overige middelen worden door burgers en bedrijven opgebracht door premies en eigen bijdragen. Toch wil de overheid 100% zeggenschap over de zorg hebben. Bij ons thuis noemden we dat  ‘voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten’  Tegenwoordig is dit het gedrag van hedgefunds, die een minderheidaandeel in een onderneming kopen en dan toch de koers van de onderneming willen bepalen. Dat vinden we verwerpelijk, maar in de gezondheidszorg doet de overheid precies hetzelfde.

Deze cijfers laten zien dat de gezondheidszorg voor ongeveer 86% privaat wordt betaald door haar gebruikers. De gezondheidszorg is dus helemaal geen publieke sector. De overheid gedraagt zich als een hegdefund door met weinig geld veel zeggenschap uit te oefenen. Wordt het tijd voor enige bescheidenheid van politici in hun bemoeienis met de gezondheidszorg. Ik denk het wel.