Governance lessen uit Vestia

Datum: 15-08-2012

Governance lessen uit Vestia

In het blad Management en Consulting 4.2012, het lijfblad van de OOA, staat een uitstekend interview met Gerard Erents, interim-bestuurder van Vestia met de weinig verhullende kop ‘Puinruimen’.

Erents is heel openhartig over wat hij bij Vestia aantrof en wat hij daarvan vindt. Hij vindt dat er onterecht en onjuist is gespeculeerd met derivaten. Het gaat in zijn ogen mis als je van de treasury afdeling een profit centre maakt. Dan volgt een duidelijk statement: ’Maar zelfs als het goed was gegaan, had de raad van commissarissen de raad van bestuur en de treasurer eruit moeten gooien. Want je loopt onbeheersbare risico’s. Niemand heeft verstand van rente’.

Even verderop in het artikel zegt Erents: ‘Op het moment dat je dingen gaat doen, die niet bij je passen, loop je risico’s die niet in verhouding staan tot het vermogen dat je hebt’. Hij denkt dat de bestuurders van woningcorporaties amper wisten wat ze gekocht hadden. ‘Dat is natuurlijk heel kwalijk; je moet wel weten waar je mee bezig bent’.

Erents, die eerder bij Rochedale opruimde, hekelt de expansiedrift van bestuurders. Hij signaleert dat zowel intern als extern de checks and balances zoek waren. Het hoofdprobleem is volgens hem dat er geen weerwoord wordt georganiseerd in organisaties. Daarom vindt Erents toezichthouder zijn ook veel moeilijker dan besturen. Dat is al zo bij bedrijven, maar nog meer voor not for profit organisaties omdat die geen aandeelhouders hebben, maar ook ‘geen klanten, die het zich kunnen veroorloven om kritisch te zijn’. Erents doelt op huurders van sociale woningbouw, maar in een groot deel van de zorg geldt dat zeker ook.

Erents constateert verder dat de organisatie niet zo professioneel is als het van buiten lijkt, dat er zo veel is gedecentraliseerd dat besturen en informatie vergaren onmogelijk is, dat er geen gezamenlijke cultuur is en dat iedereen vindt dat het probleem buiten de organisatie ligt.
De rest van het interview gaat over interim-management. Dat is ook interessant, maar niet in het bestek van deze blog.

Ik haal uit het interview nogal wat elementaire governance-lessen, die ik als volgt samenvat:

• Doe geen dingen, waar je geen verstand van hebt.
• Neem geen risico’s die je niet kunt overzien of die je organisatie niet aankan.
• Decentraliseer niet zo ver, dat de organisatie onbestuurbaar wordt en iedereen voor zich bezig is.
• Wees terughoudend met het instellen van profit centres en doe dit zeker niet met stafafdelingen, die een rol in besturing en control van de organisatie moeten vervullen.
• Geef niemand de ruimte om op zijn eigen houtje dingen te doen, die anderen niet kunnen volgen en controleren.
• Organiseer intern en extern tegenkracht tegen de expansiedrang van bestuurders.
• Keur als toezichthouder niets goed dat je niet begrijpt, of waarvan je de risico’s te groot vindt. (zie een eerdere blog van mij daarover)
• Grijp in als de bestuurder te veel salaris en/of een te dure auto wil (de Maserati van Rochedale).
• Expansiedrang, te veel willen, onbegrijpelijke voorstellen en te grote risico’s kunnen tekenen zijn van eigenbelang of zelfs fraude bij de betrokkenen (de treasurer van Vestia zit op die verdenking vast).
• Je moet dus als toezichthouder dit soort signalen kunnen duiden en direct ingrijpen als ze zich voordoen.

De lessen zijn zeker ook op de zorg van toepassing. Voor ieder die zich met governance bezig houdt is dit interview verplichte kost. Het is helaas nog niet digitaal beschikbaar, dus u zult het moeten bestellen bij M&C.