Het MT bestuurt niet mee
Het MT bestuurt niet mee
In opdrachten en ook in de masterclasses, die ik voor de Universiteit Maastricht geef, komt af en toe de vraag aan de orde wat de rol van het MT is bij een eenhoofdige RvB. Met MT bedoel ik daarmee het overleg van de RvB met het tweede echelon leidinggevenden, die soms managers en soms directeuren genoemd worden.
Bij een meerhoofdige RvB worden er bestuursvergaderingen gehouden, waarin de raad van bestuur als orgaan besluiten neemt, die worden vastgelegd in bestuursbesluiten en notulen. Het MT, dan wel de afzonderlijke managers adviseren dan de RvB, waarna de raad een bestuursbesluit neemt.
Bij een eenhoofdige RvB zou de werkwijze in hoofdlijnen dezelfde moeten zijn, maar de praktijk is anders. Het overleg met en het adviseren door het MT smelten dan ten onrechte samen met het nemen van het bestuursbesluit. In het bestuursreglement staat dan iets als ‘Besluiten in het MT worden in consensus genomen’. Het bestuursbesluit moet dan in consensus van de bestuurder met zijn ondergeschikten genomen worden.
Dat is principieel onjuist vanuit juridisch en governance oogpunt en ook praktisch niet werkbaar.
Als een bestuurder alleen kan besluiten in consensus met zijn direct ondergeschikten, dan wordt zijn bestuurlijke bevoegdheid uitgehold. Hij kan immers niets zelf besluiten.
Er is dan formeel geen eenhoofdige RvB maar (bij een MT met 5 mensen) een zeshoofdige raad van bestuur. De managers krijgen eigenlijk bestuurlijke bevoegdheden, terwijl de bestuurder verantwoordelijk is. De vraag is dan of de ene bestuurder of bestuurder plus MT aansprakelijk gesteld moeten worden als er iets misgaat. Ook vallen alle MT leden dan onder de WNT en zouden zij alle zes verantwoording aan de RvT moeten afleggen. Waarschijnlijk moeten ze zelfs alle zes als bestuurder in het KvK Handelsregister worden ingeschreven.
Dat kan en mag niet de bedoeling zijn. Het MT bestuurt niet mee. Daar zijn ze niet voor aangetrokken en waarschijnlijk ook niet voor geëquipeerd. Bovendien wordt de organisatie onbestuurbaar als de RvB altijd consensus met zijn ondergeschikten moet bereiken.
Natuurlijk is het van groot belang dat de bestuurder overlegt met zijn managers en zich door hun kennis laat voeden. Maar dat die managers daardoor meebesturen is onjuist.
Bij een eenhoofdige RvB is de juiste werkwijze dat de bestuurder beslist nadat hij het MT gehoord heeft. De bestuurder beslist dus niet in overleg met het MT maar na overleg met het MT. Dat is principieel anders. De bestuurder is en blijft de enige verantwoordelijke en bevoegde voor bestuursbesluiten. Hij moet ook niet verplicht zijn altijd te overleggen met het MT, ook al zal dat de gangbare praktijk zijn.
Hoewel het misschien (in het begin) kunstmatig overkomt, moet er dus een aparte RvB vergadering komen (van de ene bestuurder met de secretaris), waarin de bestuursbesluiten worden genomen en vastgelegd.
Als u dus enige bestuurder van een organisatie ben, kijk dan eens goed naar uw reglementen en beoordeel of u de bestuurlijke verantwoordelijkheid kunt dragen of door consensusachtige bepalingen feitelijk gevangene bent van u MT. Is dat zo, verander het dan onmiddellijk, ook al krijgt u bezwaren van MT leden. Houdt u als RvT lid toezicht op een eenhoofdige RvB, vraag de bestuurder dan of hij zijn bestuurlijke verantwoordelijkheid en bevoegdheid goed heeft geregeld en niet bewust of onbewust deels in handen van zijn MT heeft gelegd. Zorg dat het MT niet meebestuurt.