Intramurale zorgverlening in een psychiatrisch ziekenhuis zorgt voor een hulpverleningsparadox
Datum: 11-01-2008
Intramurale zorgverlening in een psychiatrisch ziekenhuis zorgt voor een hulpverleningsparadox
De hulpverlening in een psychiatrisch ziekenhuis zorgt ervoor dat mensen afhankelijker worden. Dat is natuurlijk niet echt de bedoeling, maar het gebeurt automatisch bij groepen patiënten, met name bij diegenen die langer opgenomen worden.
Binnen de muren van een psychiatrisch ziekenhuis (en ook in veel andere situaties) hospitaliseer je. Dat is op zichzelf wel een gegeven. Voor zorgverleners gaat het erom om de mate waarin mensen hospitaliseren te verkleinen.
In de van Dale staat dat hospitalisatie betekent: “Zo gewend raken aan de verzorging in een ziekenhuis of een instelling dat men daarbuiten minder goed kan functioneren”. Deze definitie geeft eigenlijk al antwoord op de vraag of hospitalisatie een probleem is.
Dat is het. Je komt in een ziekenhuis om te genezen van een kwaal en niet om afhankelijk te worden. Vandaag had ik een gesprek met enkele verpleegkundigen van een PAAZ afdeling in een ziekenhuis. Aan de orde was dat het lastig is om hospitalisatie tegen te gaan, zeker op een opname afdeling waar mensen met ernstige psychiatrische problemen tijdelijk verblijven.
Het psychiatrische probleem heeft meestal een grote impact op het leven van de patiënt. Een opname heeft tot doel structuur en rust te brengen in combinatie met verschillende vormen van behandeling. De patiënt bevindt zich bij een opname vaak in een ontredderde toestand. Vaak is hij of zij op dat moment niet in staat zijn eigen situatie adequaat te beoordelen. Dit brengt met zich mee dat de professionals dagelijkse taken over gaan nemen. Dat moet gebeuren en past ook binnen een goede zorgopvatting. Toch is het niet gemakkelijk op alle levensgebieden en op het juiste moment een inschatting te maken van de mate waarin het gewenst is om dingen van iemand over te nemen. Dit temeer omdat patiënten hierin ook een heel verschillend gedrag laten zien. De een zal het prettig vinden als je hem stimuleert om dingen zelf te doen en zelf verantwoordelijkheid te nemen, voor de ander is dit teveel gevraagd en kan deze overvraging zelfs leiden tot suïcidaliteit. Het lijkt mij wel logisch dat je als verpleegkundige zoekt naar een soort veilig evenwicht. Stukje bij beetje verantwoordelijkheid geven maar zeker niet teveel. Daarmee is professionele afhankelijkheid geschapen die vaak ook vervelende bijeffecten heeft. De situatie kan bijvoorbeeld zo veilig aanvoelen dat de patiënt het juist moeilijk krijgt als hij op eigen benen moet staan. Ziedaar de paradox.