Kurk of schroefdop?

Datum: 08-07-2007

Kurk of schroefdop?

Conservatisme in wijn en zorg?

 

Sinds de 17de eeuw worden flessen met wijn afgesloten met een kurk in de hals. Kurk is de bast van de kurkeik in Portugal. Deze kan maar een keer per 10 jaar geschild worden. Daarom is kurk duur en schaars. Bovendien leidt te veel oogsten tot slechte kwaliteit kurk. Daarom werden eeuwenlang alleen bijzondere wijnen, de lang bewaard moesten worden, gebotteld in een fles met kurk.
Tegenwoordig worden de meeste wijnen gebotteld in een fles met een kurk en een capsule. Dat is niet altijd goed voor de wijn. Kurk is een natuurproduct, dat verontreinigingen kan bevatten. Circa 5% van alle flessen wijn is bedorven door ‘kurk’, een chemische reactie tussen micro-organismen uit de kurk en de wijn. Zo’n wijn is muf en niet te drinken. Slechte kurken (= de afsluiting) leiden tot meer ‘kurk’ (= het bederf) in wijn.

Sinds de tachtiger jaren van de vorige eeuw is er een goedkoper en beter alternatief voor een kurk in de fles. Dat is een schroefdop van het type ‘Stelvin’ op de fles. De schroefdop sluit de fles beter af, er is minder kans op lekken en op oxidatie. En er is geen kans op ‘kurk’. Proeven hebben uitgewezen dat een wijn afgesloten met een schroefdop na enige jaren niet anders smaakt dan een met een kurk. Alleen voor hele dure wijnen, die tientallen jaren bewaard worden weten we nog niet zeker of de schroefdop een alternatief is. Maar 80% van alle wijnen wordt binnen 2 tot 3 jaar na botteling opgedronken. Dan is de schroefdop beter voor de wijn en veel goedkoper. En makkelijker in gebruik, want je hebt geen capsulesnijder en geen kurkentrekker nodig.

De logische conclusie zou zijn dat die 80% van de wijnen voor snel gebruik allemaal voorzien zijn van een schroefdop. Toch is dat niet zo. Ik denk dat nog maar 20% tot 25% van alle wijnen een schroefdop heeft. De meeste van die wijnen komen uit nieuwe wijngebieden. Europa en vooral Frankrijk, Italië en Spanje gebruiken nog steeds kurken.

Waarom is dat, waarom wordt een bewezen verbetering niet gebruikt? Waarom worden de wetenschappelijke resultaten over de schroefdop door de kurkadepten genegeerd. Het heeft ongetwijfeld met traditie en conservatisme te maken. Wijn is met mystiek omgeven en de kurk draagt daar aan bij. Het verwijderen van de kurk gaat met veel rituelen gepaard, die je mist bij het losschroeven van de Stelvin. Een fles met een kurk ziet er chiquer uit dan met een schroefdop. Allemaal niet rationele argumenten om niet mee te gaan in een logische vernieuwing.

Heeft alleen de wijnwereld daar last van? Nee toch. Ook in de zorg wordt niet iedere bewezen verbetering direct toegepast. Evidence based medicine ontwikkelt zich met kleine stapjes en is niet voor iedere dokter vanzelfsprekend. Iedere burger heeft een portemonnee vol creditcards en klantenkaarten, die elektronisch afleesbaar zijn en unieke data over de eigenaar bevatten. In het ziekenhuis gebruiken we nog steeds het ponsplaatje, dat mechanisch ‘afgeslagen’ moet worden om gegevens van de patiënt op papier te krijgen. De ‘grote visite’ is misschien niet de meest logische manier om met en over de toestand van de patiënt informatie te krijgen en te communiceren. En zo zijn er meer voorbeelden te noemen. Ook in de zorg houden we vast aan tradities, mystiek en rituelen. Ook in de zorg houden we soms vast aan het bestaande, terwijl verbetering mogelijk is.

Is in uw ziekenhuis de kurk al uit de fles en vervangen door de schroefdop?