Kwaliteit of Veiligheid?
Datum: 06-11-2016
Kwaliteit of Veiligheid?
In mijn vorige blog stond ik stil bij de vraag wat kwaliteit van zorg is en of we in staat zijn die te herkennen. We hebben het onszelf nog extra moeilijk gemaakt door ‘kwaliteit’ als vanzelfsprekend te koppelen aan ‘veiligheid’. Net als ‘peper en zout’ staan ‘kwaliteit en veiligheid’ als een koppel op tafel. Is dat koppel wel zo vanzelfsprekend? Volgens mij niet.
Vooral in de langdurige zorg kan de nadruk op veiligheid de kwaliteit van zorg hinderen, vooral bezien vanuit het oogpunt van de bewoner. De discrepantie tussen thuis wonen en in een instelling wonen is juist op het gebied van veiligheid enorm. Zolang mevrouw Pieterse nog thuis woont warmt ze eten van gisteren op (Foei door HACCP), staat haar koelkast op 11 graden omdat ze niet van erg koude spullen houdt (Foei door HACCP en IGZ), liggen haar medicijnen op de aanrecht naast het mes dat ze dagelijks gebruikt (2 maal foei door IGZ), gebruikt ze een stoel om iets te pakken in plaats van de keukentrap (Arbo foei) en struikelt ze af en toe over de losliggende kleedjes, die ze zo mooi vindt (Arbo foei). Ook gaat ze niet zo vaak onder de douche, omdat ze dat zo’n gedoe vindt (persoonlijke hygiëne foei). Ze eet af en toe voedsel dat over de THT heen is, omdat ze het zonde vindt om dingen weg te gooien (HACCP foei).
En toch gaat het haar redelijk goed en redt ze zich in haar huis, ook al maakt haar zoon zich zorgen en vind hij het huis wel erg vies. Maar dan breekt mevrouw haar heup en komt na revalidatie in het verpleeghuis terecht. Het verpleeghuis waar ze erg goed voor haar zijn, waar ze haar huis wel mist, maar tenminste weer een beetje aanspraak heeft. Het verpleeghuis dat op de zwarte lijst blijkt te staan van de IGZ omdat de koelkast te hoog staat afgesteld, de medicijnen niet achter slot en grendel zitten, waar messen zo maar op de aanrecht liggen en de bewoners uit zouden kunnen glijden over een kleedje of niet vaak genoeg volgens de norm onder de douche worden gezet. Het leven is dan ineens heel anders en moet aan heel andere eisen voldoen.
Is dat ‘kwaliteit’ of vooral ‘veiligheid’ en het voorkomen van risico’s. Misschien horen kwaliteit en veiligheid wel helemaal niet bij elkaar, maar zijn ze voor een deel elkaars tegenpolen. Of moet je ze in balans met elkaar brengen. Net als peper en zout. Die staan wel alle twee op tafel, maar je kunt eruit kiezen en te veel van het een of het ander of van beide maakt je maaltijd onsmakelijk.
Misschien maakt te veel van kwaliteit en veiligheid het leven ook wel onsmakelijk.
Bijna alle raden van toezicht hebben tegenwoordig een commissie ‘Kwaliteit en Veiligheid’. Misschien is het een aardig gedachtenexperiment om de commissie een tijdje ‘kwaliteit of veiligheid’ te noemen en te verkennen waar de tegenstellingen zitten en waar beide onderwerpen samengaan. Dat levert waarschijnlijk meer op dan alleen roepen dat je ‘teruggaat naar de bedoeling’ of ‘de leefwereld boven de systeemwereld’ stelt.
Ik vrees dat ‘Veiligheid’ vaak ‘Kwaliteit’ wegdrukt, zoals we ook zien bij het ministerie van Van der Steur, waar de kwaliteit van politie en justitie lijdt onder de nadruk op veiligheid.