Lekker klungelen en verhalend verantwoorden

Datum: 17-04-2008

Lekker klungelen en verhalend verantwoorden

C3 was dit jaar de sponsor van de Paul Cremers lezing, die op 17 april werd gehouden. De zesde Paul Cremers lezing werd gehouden door Annemarie Mol, waarbij Dianne Monissen als moderator optrad.
Annemarie is antropologe en filosofe en kijkt op die manier naar de zorg. Ze heeft participatief onderzoek in verpleeg- en verzorgingshuizen gedaan en vertelde daarover. Als insteek nam ze het eten in die huizen en de vraag of dat eten lekker is. Is dat een kwaliteitscriterium of niet? Het eten moet voldoende voedingswaarde hebben, eten moet ook gezellig zijn. Het moet voldoen aan HACCP richtlijnen. Het moet efficiënt bereid worden en het mag niet te veel kosten. Maar lekker???

Annemarie stelde de zaal de vraag of de bestuurders wel weten hoe het eten in hun huis smaakt. Het antwoord bleef uit. Daarna ging ze in op de dilemma’s waar verzorgden en verplegenden voor staan en hoe het meten van het één, de aandacht wegtrekt van het ander.

De vraag kwam aan de orde hoe je veranderingen tot stand brengt. Annemarie had het er over dat de verzorgden met kleine ingrepen proberen binnen het systeem –waar ze last van hebben- dingen te verbeteren. Een beetje klungelen om het leven net een beetje aangenamer te maken. Ze maakte zelf de combinatie niet, maar ik schreef op ‘lekker klungelen’. Misschien is lekker klungelen in de directe zorg wel een betere manier om veranderingen te bereiken dan grote, van boven opgelegde veranderstrategie. Dan moet je als bestuurder wel de ruimte geven om lekker te klungelen. Om bewoners te vragen wat ze willen en om op de afdeling te zoeken naar kleine verbeteringen, die het leven iets aangenamer maken. ‘Lekker klungelen’ ik vind het wel een mooie term.

Dat geldt ook voor ‘verhalend verantwoorden’. We proberen verantwoording altijd in systemen en tabellen te stoppen. Rob Hoogma vertelde van het veranderproces binnen de Siza Dorp groep en over hoe ze moeite hadden moeten doen bij inspectie en zorgkantoor om niet op HKZ en productie afgerekend te worden, maar op het verbeteren van de leefomstandigheden van de bewoners. Hij had daarvoor veel moeten praten en veel moeten laten. Terwijl Rob vertelde kwam bij mij de term ‘Verhalend verantwoorden’ op. Misschien is dat wel de tegenhanger van ‘tellend toezicht’.

Het verhaal van Annemarie en de discussie gingen over nog veel meer interessante zaken. U kunt dat straks nalezen in het boekje, dat de stichting Paul Cremers lezing jaarlijks uitgeeft. Maar ik houd er zelf een paar mooie termen aan over: lekker klungelen om te veranderen en verhalend verantwoorden. Die komen vast nog van pas.