Megafoon Management werkt niet

Het Nationaal Ouderenfonds weet hoe je het probleem van pesten in verpleeg- en verzorgingshuizen moet oplossen. Sinds afgelopen woensdag is er een ‘protocol’ voor.  Jan Romme, directeur van het fonds, kijkt ons trots aan vanuit de Volkskrant van vanmorgen, waarin het protocol is afgedrukt onder de kop ‘Zeven adviezen’. Een protocol is een beschreven werkwijze op basis van de stand van de wetenschap en de beste werkpraktijk. Een advies is een onderbouwde suggestie aan iemand om iets op een bepaalde manier te doen.  Een protocol is dus iets anders dan een advies. Ze hebben echter één ding gemeen; als je de term ‘moeten’ erin opneemt, weet je zeker dat het advies of het protocol niet gevolgd zal worden.
De zeven punten van het Ouderenfonds hebben allen het werkwoord ‘moeten’ als kern. Dus is het noch een protocol noch een advies, maar een gebod. Leest u zelf maar.

– Er moet een vertrouwenspersoon komen.
– Er moeten bijeenkomsten over pesten komen.
– Nieuwe bewoners moeten worden begeleid totdat ze zich enigszins thuis voelen.
– Er moet bewustwording komen bij verzorgers en kinderen zodat ze de kenmerken kunnen herkennen.
– Kinderen van de bewoners moeten bij het protocol worden betrokken.
– Er moet een bewonerscommissie worden opgericht.
– Notoire pesters moeten worden uitgesloten van sociale activiteiten.

Deze zeven moetjes zullen volgens Jan Romme een deel van het probleem oplossen.
Ik geloof er niets van. In de eerste plaats roept de gebiedende wijs in het rijtje meer weerstand dan begrip op. In de tweede plaats staat zo’n gebod natuurlijk ver af van de werkelijkheid in de instelling. Denk je nu echt dat iemand, die gepest wordt naar een vertrouwenspersoon gaat, om daarna helemaal geen leven meer te hebben? Denk je nu echt dat bijeenkomsten, bewustwording en betrekken van kinderen gaat helpen? Laat staan een bewonerscommissie (die er overigens conform de WMCZ al is). Pesten is echt veel gecompliceerder dan dat. Lees en hoor de verhalen over pesten op school maar, die tegelijkertijd in de krant staan.

Dit is het zoveelste voorbeeld van iemand die op verre afstand van de dagelijkse zorg precies denkt te weten hoe het moet en dat keihard van een afstand roept. Het risico is groot dat ook deze onzin weer in prestatie-indicatoren wordt opgenomen en ‘gemeten’ gaat worden. Het risico is nog groter dat we over drie jaar rapporteren dat in 70% van de instellingen het pesten is opgehouden, omdat de instelling voldoet aan de zeven moetjes.

Het zou een zegen zijn als we eens ophielden met ‘Megafoon Management’ van de zorg, waar een buitenstaander op grote afstand over de hoofden van betrokkenen heen iets brult en iedereen mee gaat deinen.  De megafoon werkt misschien bij vakbondsstakingen, maar niet voor verbeteringen in de zorg.