Planetree en Eden Alternative: universele waarden over zorg
Datum: 13-04-2008
Planetree en Eden Alternative: universele waarden over zorg
Innovatieve zorgconcepten zoals Planetree en Eden Alternative bevatten ‘best practices’. Ze weerspiegelen universele waarden over uitstekende zorg. Jarenlang hebben ervaringen van cliënten, familie en professionals de concepten beïnvloed en is ontwikkeld waar de concepten nu voor willen staan. Bij Plantree zijn waarden verwoord in 12 componenten; bij Eden Alternative in 10 principes. Waar gaat het concreet over? Hierbij een drietal voorbeelden.
Neem ‘Vriendelijkheid en respect in de omgang’. Het gaat om heel basale zaken als elkaar groeten. In hoeveel verpleeghuizen is dit de normaalste zaak van de wereld? Ik ervaar dat zelfs binnen één verpleeghuis door medewerkers heel verschillend mee om wordt gegaan. De één kijkt langs je heen; de ander kijkt je aan en groet. Vriendelijkheid en respect uit zich bijvoorbeeld ook in de introductie van nieuwe medewerkers. Wat wordt voor hen gedaan, zodat ze zich welkom voelen? Zodat ze snel kunnen invoegen, hun werk kunnen oppakken en zich settelen? Hoe is de ontvangst van cliënten bij binnenkomst? Hectiek troef? Een hartelijke ontvangst en uitleg over wat gaat gebeuren?
Een ander aspect waar zowel Planetree als Eden nadruk op leggen, is het op de hoogte zijn van je eigen situatie als cliënt. Ben je zodanig geïnformeerd dat je als cliënt een keuze kunt maken? Dat geldt ook voor de familie. Communicatie en voorlichtingsmateriaal zijn helpend in een keuzeproces. Maar alleen een voorlichtingsvelletje is niet genoeg.
Ik heb zelf recent meegemaakt hoe goed het werkt als een ziekenhuis een ‘open dossier-beleid’ voert. Bij een open dossier-beleid kan de cliënt dagelijks zelf zijn dossier inzien. En de familie ook, als de cliënt daartoe toestemming geeft. Belangrijk is dat je geattendeerd wordt op het feit dat de zorgorganisatie een dergelijke policy voert. Je kunt dan zelf beslissen of je er gebruik van maakt. Bij mij kwam het open dossier-beleid over als een gebaar van transparant willen zijn en aangesproken willen worden. Alleen al dit gebaar is voor familie vertrouwenwekkend.
Het derde voorbeeld is: verbondenheid met naasten. Als je ziek of herstellend bent of als je niet meer beter zult worden, bij wie voel je je dan het prettigste? Wie zijn betrokken? Wie heeft en luisterend oor en is begaan? Veelal zullen dat de partner, de familie en vrienden zijn. Soms is er ook een sterke band met een zorgprofessional.
Wat betreft de familie: kunnen zij betrokken worden bij de zorg? Kunnen zij betekenisvol voor hun familielid zijn? En betekenisvol in het zorgverleningsproces? Met name dat laatste (meedoen in het zorgproces) is voor veel zorgprofessionals nieuw. Participatie breekt in op het eigen ritme van de zorgprofessional. Cliënten die zelf de regie in hun zorgproces willen, worden vaak al als lastig beschouwd. Professionals in de thuiszorg zijn wellicht het meest gewend aan te sluiten bij de cliënt. Zij betreden immers letterlijk het domein van de cliënt.
Het betrekken van familie en vrienden vergt een nog groter aanpassingsvermogen van zorgprofessionals. Maar het kan wel. Veelal heeft het een heel positieve invloed op de werkdruk van zorgprofessionals omdat het hollen en vliegen minder nodig is. Ook het betrekken van cliënt en familie bij medicijngebruik blijkt het aantal medicatie-fouten drastisch te verminderen.
Zijn dit grote, schokkende zaken in de zorg? Nee, vriendelijkheid en respect; goede informatie en keuzemogelijkheden; participatie door cliënt en familie in de zorgverlening…. het zijn aspecten die we allemaal graag willen. Ze zijn wellicht door het efficiëncy-denken in zorgorganisaties naar de achtergrond geschoven. Mijn ervaring is echter dat zorgprofessionals deze basale waarden snel weer oppakken. Mits ze daarvoor de ruimte krijgen en mits ze daartoe worden aangemoedigd.
