Teamverwaarlozing

Datum: 02-05-2007

Teamverwaarlozing

Iedereen kan zich wel iets voorstellen bij kinderverwaarlozing. Dat kan zich op vele manieren manifesteren. De grens tussen waar verwaarlozing eindigt en mishandeling begint is dun, wellicht is er zelfs overlap tussen de begrippen. De grens tussen wat aanrekenbaar wordt geacht verschuift. Dat zie je maar aan de straf die de voogd van de peuter Savannah opgelegd kreeg. De voogd wist dat er sprake was van mishandeling danwel verwaarlozing en deed niet datgene waarvan achteraf geoordeeld werd dat nodig was.

Ik maak nu een sprong naar organisaties voor gezondheidszorg. Daar werken teams met veelal kwetsbare doelgroepen. Of het nu om een hartafdeling in een ziekenhuis gaat, of om een afdeling waar mensen met ernstige gedragsproblemen verblijven. De overeenkomst is dat er een team moet staan dat precies weet waar het mee bezig is. Gemotiveerd en bekwaam. Alert op mogelijke problemen. Een team dat open de cliënt tegemoet treedt en hem die zorg geeft die hij nodig heeft.

Van tijd tot tijd ontsporen teams. Dat komt in de beste organisaties voor. Het hoort ook een beetje bij het leven. Een team is of in opbouw, of in ontbinding. Soms moet je eerst op de bodem van de put komen voordat het weer beter kan gaan. Oorzaken van het proces van ontbinding van teams zijn er legio en vinden hun oorsprong op verschillende niveaus in de organisatie. Een onduidelijk strategie kan bijvoorbeeld problemen in het team geven.

Een bijzonder fenomeen is in dit verband toch wel teamverwaarlozing. Hier enkele kenmerken daarvan.

*Sociale deprivatie, vrij vertaald, het gemis aan sociale prikkels. Wat doet een kind dat onvoldoende blootgesteld wordt aan normale sociale prikkels? Dat creëert zijn eigen wereld en raakt de vaardigheid om met de wereld te communiceren kwijt. Mijn stelling is dat een team op allerlei manieren blootgesteld moet worden, en zichzelf moet openstellen voor het gewone leven omdat het anders een ongewenste wijze van zijn ontwikkeld.

*Elk team moet kunnen dealen met teleurstellingen. Een goed ontwikkeld team heeft collectieve veerkracht en snapt dat niet alles rozegeur en maneschijn is. Het heeft de kracht om nieuwe perspectieven te maken. Een verwaarloosd team zet moeilijke gebeurtenissen in een negatief kader en vraagt zich af waarom de buitenwereld niet begrijpt dat zij zo goed zijn.

*Een verwaarloosd team trekt een muur rond zichzelf op, zoekt bevestiging bij elkaar en zeker niet bij buitenstaanders. Toch is intern ook niet alles oke. Meestal is er gebrek aan open communicatie en is er subgroepvorming.

*Er vinden interessante groepsdynamische processen plaats, waarbij het onderhuids de vraag is wie het voor het zeggen heeft in het team. Het zoeken naar het groepslidmaatschap en het bepalen van de groepshiërarchie is een proces dat zich “under the stage” afspeelt maar waarvan de signalen op het toneel goed zichtbaar zijn.

Voor degenen die meer inzicht willen verwerven in dit soort processen heeft de Zweedse schrijfster Anna Fredrikson een klein boekje geschreven over afdeling vijf( “De elf samenzweerders” )dit beschrijft in romanvorm de onzichtbare processen van deze afdeling. Een andere mogelijkheid is C3 bellen.