Thema 6: Professionals en leken
Een voortdurend terugkomend onderwerp is het samenspel tussen zorgprofessionals en de zorg, die niet opgeleiden leveren. Mantelzorg was eerst een gunst van de ene burger aan de ander, nu is het een door de overheid opgelegde plicht. Voor bijna alle zorgorganisaties zijn vrijwilligers onmisbaar, terwijl die door de organisatie en de professionals niet altijd serieus genomen worden en geen invloed op het beleid hebben. Ervaringsdeskundigen zijn waardevol, maar ze moeten zich wel professionaliseren en aan protocollen houden. Tijdens de Corona crisis konden ineens allerlei mensen als buddy of hulp aan de gang, die daarvoor geen rol mochten spelen. Hier zou Corona samen met het voortdurende personeelstekort wel eens een gamechanger kunnen zijn. Anderzijds hadden veel initiatieven geen succes, omdat ze stranden in bureaucratie.
Tegelijkertijd brokkelt de status van de professionals steeds meer af. Ze moeten zich houden aan protocollen, ze krijgen eerder klachten of komen voor het tuchtrecht, of zelfs (voor euthanasie) voor het strafrecht. Cliënten zijn mondiger en eisen allerlei zaken, omdat ze vinden dat ze er recht op hebben. Ze bedreigen zo nodig zorgverleners. Of doen aan naming and shaming via sociale media. Patiënten bereiden zich voor op doktersbezoek via internet, waardoor de professional of een goed geïnformeerde tegenspeler spreekt of tegenover een dwaallicht met complottheorieën zit of een hypochonder treft, die de ergste kwalen die Google opsomt allemaal heeft.
Daarnaast ontwikkelt professionaliteit zich in ieder vak en komen en verdwijnen professies. Ook is de vraag wat vakbekwaam is en wat professioneel. Het onderscheid zit vooral in de mate van autonoom inhoudelijk kunnen handelen.
De beweging ‘Triple-aim’ is aangepast naar ‘Quatro-aim’ om de tevredenheid van professionals een plek te geven. In de VWS discussienota is ‘Werkplezier’ een onderdeel van het derde thema. Maar wordt ook opnieuw over aanpassing van de positie van medisch specialisten gesproken.
Dit thema zal zeker in de toekomst een grote rol blijven vervullen.