Waarom samenwerken in de zorg via een coöperatieve vereniging?
Datum: 13-08-2007
Waarom samenwerken in de zorg via een coöperatieve vereniging?
Het werkverband De Open Ankh is bezig zich om te vormen tot een coöperatieve vereniging.
Samen met iemand uit het bestuur en iemand uit de raden van bestuur van de deelnemende zorgstichtingen vormen Marjolein en ik de Projectdirectie van dit transitieproces. Over het lidmaatschap van de coöperatieve vereniging lopen nu advies- en besluitvormingsprocedures in de verschillende stichtingen. Als het goed is wordt de coöperatieve vereniging per 1 oktober 2007 feestelijk opgericht. De omvorming van het werkverband en de overdracht van taken naar de coöperatieve vereniging loopt dan tot 1 januari 2009.
We zijn niet de enige die bedacht hebben dat de coöperatieve vereniging een goede vorm is voor samenwerking van zorgaanbieders. In een paar regio’s is de samenwerking rond diabetes zorg tussen eerstelijns aanbieders vormgegeven in een coöperatie. Een groep grote thuiszorgorganisaties werkt samen in de coöperatieve vereniging Plectrum. Zes grote ziekenhuizen zoeken eveneens samenwerking in coöperatief verband onder de naam ‘De Formule’.
Wat is een coöperatieve vereniging en waarom is deze rechtsvorm nu interessant voor zorgaanbieders?
Een coöperatieve vereniging onderscheidt zich van een gewone vereniging, omdat de coöperatie materiele voordelen voor haar leden mag behalen en deze mag uitkeren aan haar leden. Zij moet daarvoor overeenkomsten sluiten met haar leden. Dat is in het Burgerlijk Wetboek geregeld (voor de liefhebbers BW Boek 2 Titel 3 afdeling 1 artikel 53 t/m artikel 63). De coöperatie combineert daarmee de voordelen van zeggenschap van de leden van een vereniging met de voordelen van een vennootschap ten aanzien van contractuele verplichtingen en de mogelijkheid tot uitkeren van winst. Zeker met de invoering van marktwerking en het schoorvoetend toestaan van winst, wordt die zakelijke kant van de coöperatieve vereniging steeds belangrijker.
De coöperatie biedt de mogelijkheid om als zorgaanbieder op je core business zelfstandig te blijven en tegelijk samen te werken op die zaken, waarbij schaalgrootte voordelen biedt of bijdraagt aan integrale zorg. Voor eerstelijns aanbieders biedt samenwerking in een coöperatie voor diabeteszorg de mogelijkheid om in te schrijven op een aanbesteding voor die zorg door de verzekeraar en andere functies zelf uit te oefenen. Voor zorgorganisaties kan de coöperatie een alternatief zijn voor grootschalige landelijke fusie. In je eigen regio lever je de zorg in nabijheid van de cliënt, gemeenten en andere stakeholders. Landelijk werk je samen om financiële voordelen te halen (zoals inkoop en ICT). Je kunt gezamenlijk innoveren. Je kunt een landelijk merk opzetten en daarmee de kwaliteit als de marktpositie vergroten. Je kunt gezamenlijk meer doen op het gebied van kennisontwikkeling en –verspreiding.
Binnen de coöperatieve vereniging doe je dat gezamenlijk met gelijke zeggenschap van alle leden zonder het creëren van een centraal hiërarchisch machtscentrum. Dat garandeert dat de coöperatieve vereniging alleen dingen doet waar de leden behoefte aan hebben. De coöperatieve vereniging geeft daardoor vele flexibiliteit. Waar geen behoefte meer is wordt afgebouwd. Als de coöperatieve vereniging je organisatie geen voordelen meer biedt, kun je er uit stappen. Dat is bij een fusie lastiger. In situaties, waar samenwerking op deelgebieden gewenst is, biedt de coöperatie dus duidelijk voordelen.
De governance van een coöperatieve vereniging is bovendien eenvoudig en helder. De Algemene Leden Vergadering (ALV) is het hoogste orgaan, dat over alles beslist dat de vereniging aangaat. De ALV heeft dezelfde positie als de aandeelhoudersvergadering (AVA) bij een vennootschap. De raad van bestuur/directie van de coöperatie heeft zich naar de wensen van de ALV te richten. Indien gewenst kun je ook een raad van commissarissen instellen voor direct toezicht op en advies aan de raad van bestuur/directie
Met de stemverhouding in de ALV kun je de onderlinge invloed van de leden regelen en vaststellen welke criteria het aantal stemmen bepalen. Dat moet je wel goed vastleggen. Ook moet te voren duidelijk zijn volgens welke criteria en welke procedure een organisatie lid kan worden. De ALV beslist over het lidmaatschap. Omgekeerd moet je goed regelen hoe het lidmaatschap wordt opgezegd en welke spelregels dan gelden.
De coöperatieve vereniging is een heel flexibele rechtspersoon, die veel mogelijkheden biedt om de organisatie toe te snijden op de wensen van de leden. Er zullen ongetwijfeld meer coöperatieve verenigingen in de zorg komen.
Wilt u meer weten over de coöperatieve vereniging in de zorg: h.hoek@c3am.nl