Waarom vallen zorgverzekeraars niet onder de Balkenende norm?

Datum: 26-01-2009

Waarom vallen zorgverzekeraars niet onder de Balkenende norm?

In het artikel uit NRCHandelsblad van zaterdag 22 januari 2009, waarover ik in mijn weblog van gisteren schreef, staat ook een kadertje over de zorgverzekeraars. Daarin worden veel hogere salarissen genoemd dan zelfs de best betaalde ziekenhuisdirecteur verdient. Toch levert dat niet dezelfde verontwaardiging op als over de salarissen van zorgaanbieders. In het artikel wordt gesteld dat zorgverzekeraars commerciële ondernemingen zijn, waarvoor andere normen gelden. Ze worden vergeleken met de 25 grootste bedrijven in Nederland, zoals BAM, KLM en Essent. Of zoals Mike Leers van CZ het zegt: ‘Wij zijn geen publiek orgaan dat ver van de markt opereert. We zijn een bedrijf met 10,5 miljard euro omzet en 1 miljard aan belegd vermogen’

Ook in andere artikelen over salarissen in de zorg en discussies in de Tweede Kamer gaat het nooit over de salarissen van de zorgverzekeraars. Die zouden commercieel en niet publiek zijn. Ik vind dat raar en onjuist.
Ik heb al vaker betoogd dat de zorg geen publieke sector is. In mijn weblog van augustus 2008 toonde ik dat met cijfers aan. Maar de gedachte dat zorg publiek bezit is, is hardnekkig. Als je die gedachte zou accepteren (wat ik dus niet doe) dan nog valt niet in te zien waarom ziekenhuizen publiek zouden zijn en zorgverzekeraars niet. Laten we eens een analyse maken voor de ziekenhuiszorg tussen het ziekenhuis en de zorgverzekeraar.

Ziekenhuiszorg wordt betaald uit
– Premies, die burgers betalen v oor de basisverzekering.
– Premies, die verzekerden betalen voor de aanvullende verzekering
– Eigen bijdragen.
De eerste twee geldstromen lopen via de zorgverzekeraar. Dus beide grootste financieringen van ziekenhuiszorg worden door de verzekeraar aan het ziekenhuis (of de medisch specialist). Aanvullende verzekering en eigen bijdragen zijn zeker geen publiek geld. De patiënt heeft een schadeverzekering (aanvullende verzekering) of betaalt reparatie na schade zelf. Dat is volledig vergelijkbaar met een autoschade verzekering.

In mijn redenering geldt datzelfde ook voor de basisverzekering, want dat is per slot van rekening ook een schadeverzekering. De politiek redeneert echter dat de premie voor de basisverzekering publiek geld is. Argumenten daarvoor zijn dat het een verplichte verzekering is, dat ongezonde mensen niet uitgesloten mogen worden. Bovendien speelt de overheid een rol bij het afdekken van de risico’s en de herverdeling van de middelen over de verzekeraars via de centrale kas. En tenslotte telt de premie mee in het begrotingstekort of overschot volgens de Europese normen.

Laten we nu eens van de redenering uitgaan dat de premies voor de basisverzekering publiek geld zijn. Dan is het toch niet te begrijpen dat zorgverzekeraars niet en ziekenhuizen wel onder publieke bemoeienis vallen. Verzekeraars innen dat ‘publieke geld’ bij hun verzekerden. Ze kunnen hun risico’s grotendeels afwentelen op een door de overheid gereguleerde Centrale Kas. Ze zijn beperkt in het bepalen van de premiehoogte, want de overheid stelt daar een bovengrens aan. Dat klinkt allemaal nogal ‘publiek’, vindt u niet?.

Dus eigenlijk zijn zorgverzekeraars een publieke uitvoeringsorganisatie en helemaal geen commercieel bedrijf. Ze zijn veel ‘publieker’ dan ziekenhuizen, die aan afzonderlijke patiënten individuele diensten leveren op grond van een overeenkomst (de Geneeskundige Behandelovereenkomst). Dat laatste is een puur private transactie tussen twee partijen, waarvoor een derde betaalt. Volstrekt vergelijkbaar met de reparatie van een auto bij een Focwa bedrijf, waarvoor de autoschadeverzekeraar de rekening voor zijn verzekerde betaalt.

Ik durf de stelling aan dat ziekenhuizen in het geheel niet publiek zijn en dat zorgverzekeraars volledig publiek zijn. Dus wordt het hoog tijd dat de discussie over publieke normen voor salarissen van bestuurders verlegd wordt naar de zorgverzekeraars. Los van de vraag of de Balkenende norm het goede referentiekader is, als er een publieke norm geldt, dan is die volledig van toepassing op de raden van bestuur van de zorgverzekeraars. Waarom gaat de discussie en de verontwaardiging daar nooit over?