Wat je hoort is een interpretatie

Datum: 31-12-2008

Wat je hoort is een interpretatie

Luisteren = interpreteren= het geven van betekenis aan de boodschap. Op basis van de betekenis die wij geven aan de boodschap zenden wij terug welke waarde de boodschap voor ons heeft. U kent allemaal wel het plaatje van Sigmund Freud waarin je verschillende beelden kan herkennen. Een mooie vrouw, of het gezicht met baard van bovengenoemde. In poster vorm is het onderschrift “what is on a mans mind” te lezen.

We weten dat we niet neutraal waarnemen, maar dat hetgeen we waarnemen vooral gestoeld is op wat we denken dat we waarnemen. De Franse filosoof Rene Decartres zei ‘Ik denk, dus ik besta’. De visuele prikkels worden getransporteerd naar de gebieden in onze hersenen waar eerder opgedane beelden opgeslagen liggen. We herkennen die beelden en composeren die tot een voor ons bruikbaar geheel. Een mooi voorbeeld van ons vermogen om de waarneming aan te passen is een bril met modderspetters. Die spetters worden door ons systeem van waarnemen uitgefilterd. Heel makkelijk. Hoef je je bril niet zo vaak schoon te maken.

Op min of meer dezelfde manier gaat het eigenlijk met luisteren. Goed luisteren is erg moeilijk. Als iemand hulp bij je zoekt en hij je zijn verhaal vertelt dan kun je op verschillende manieren luisteren. Er wordt bij medewerkers beoordelingen wel eens gezegd dat de wijze waarop beoordelaar beoordeelt meer over hem zelf zegt dan over de beoordeelde. Of dat helemaal klopt weet ik niet, maar zo is het met luisteren ook. De boodschap die je ontvangt zegt zeker wat over hoe jij de boodschap interpreteert. Een mooi hulpmiddel om bij jezelf te checken of je goed luistert, is bij je zelf nagaan met welke intentie je luistert. Luister je om te horen of de boodschap je goed van pas komt? Luister je om te checken of je wat nieuws hoort? Ben je heel benieuwd naar iemand zijn verhaal en de wereld die erachter schuil gaat? Verwerk je de binnenkomende informatie actief? We hebben in ons dagelijkse sociale verkeer allerlei beleefdheidsvormen en protocollen ingebouwd. Daarmee zorgen we dat ons sociale verkeer niet zal ontsporen. Heel vaak luisteren we op de automatische piloot. Het grappige is dat we vaak ook op de automatische piloot zenden. Er gaat dus veel informatie over tafel zonder dat er een haan naar kraait of er überhaupt wel naar geluisterd wordt. Allemaal niet zo erg. Prima zelfs, intentioneel luisteren is heel vermoeiend. Dat hou je niet de hele dag vol. Er zijn ook momenten op een dag waarbij het juist gewenst is intentioneel te luisteren en te reageren. De ander te laten merken dat hij wat belangrijks te melden had, dat ertoe doet.

Als je op zo’n moment niet intentioneel reageert voelen mensen zich afgescheept. Ook dat zullen ze niet zo snel zeggen omdat dit niet tot de geldende omgangsvormen behoort, maar de meeste mensen voelen dat er niet naar ze geluisterd wordt.