Weg met het cynisme in de zorg!

Datum: 07-12-2008

Weg met het cynisme in de zorg!

Afgelopen vrijdagochtend hadden we het aan de C3-tafel over onderwerpen die ons raken. Een belangrijke stoorzender is het cynisme in de zorg. Beleidsmakers en politici schuwen niet om zorgorganisaties, met name bestuurders en managers, in een kwaad daglicht te stellen. Het management heeft zijn zaakjes niet op orde: ze organiseren slecht, geven teveel geld uit, tonen te weinig ondernemerschap; hebben te weinig oog voor de menselijke maat et cetera. 

Als je wat preciezer kijkt, is het cynisme met name op het politieke en beleidsspeelveld aan te treffen: politici, landbestuurders, beleidsvoorbereiders, bestuurders van koepels en van zorgorganisaties. Ook zorgprofessionals die vanuit hun positie in zorgorganisaties raakvlakken hebben met beleid en management, raken besmet met het cynisme-virus. Des verder zorgverleners van beleid afzitten, des te minder cynisme en des te meer energie is er aan te treffen.

Op zaterdagochtend liep ik bij de boekhandel tegen een markante kop in De Telegraaf aan: ‘Ontzag voor de zorg’ of iets dergelijks. Zes op de tien Nederlanders vindt dat de zorg in ons land onvoldoende wordt gewaardeerd. En zevenenzeventig procent vindt dat politici de zorgverleners onderwaarderen.

Vanmorgen las ik in het Financieele Dagblad een ingezonden brief van de voorzitter van de medische staf en een directeur van het Oogziekenhuis in Rotterdam. Hoewel dit Oogziekenhuis wordt geroemd om zijn innovatiekracht en met regelmaat prijzen ontvangt voor het innovatieve vermogen, duikelt het ziekenhuis dit jaar verder in de rode cijfers. Oorzaak? De financiering is niet aangepast aan innovatie. Als je het goed doet, word je niet beloond maar bestraft, aldus de auteurs van het Oogziekenhuis.
Hier ontstaat cynisme: waardering in het publieke (cliënten) speelveld, impliceert geen waardering en (met name!) facilitering in het politieke en beleidsmatige speelveld.

In de dagelijkse praktijk merk ik dat zorgverleners en hun managers nog steeds uitermate gemotiveerd zijn voor de zorg, zolang ze maar de ruimte krijgen om te zorgen of vanuit zorgperspectief te managen. Tijdens de Workshop projectmatig werken bij C3 waren afgelopen maandag twee (project)managers uit het Oogzorgnetwerk, het bekroonde initiatief van het Oogziekenhuis in Rotterdam. Deze managers zijn uiterst gemotiveerd en bevlogen over het leveren van goede oog-zorg in de ziekenhuizen waar het netwerk zijn vleugels uitslaat. Geen cynisme aanwezig.

Afgelopen woensdag zat ik bij een presentatie van zorgverleners over wat zij in drie maanden bereikt hebben in het verbeteren van de zorg aan mensen met een psychische stoornis. Een afdeling maakte een vergelijking tussen hoe het was en hoe het nu toegaat. Het voorbeeld ging over de cliënt die op bezoek wil bij haar zuster maar vanuit de klinische setting dat nog niet alleen kan. Er moet een busreis worden gemaakt en dat is nog te complex. De verpleegkundige moet mee om het mogelijk te maken.

Hoe het was: de verpleegkundige treft voorbereidingen (reisroute en strippenkaarten) en vraagt vervolgens toestemming aan de manager. Geen toestemming: te duur omdat de manager inschat dat er extra personeel moet worden ingezet.

Hoe het nu is: de verpleegkundige treft voorbereidingen (reisroute en strippenkaarten) en vraagt vervolgens toestemming aan de manager. Manager moedigt verpleegkundige aan om met de cliënt mee te gaan. Verpleegkundige zoekt met de cliënt in de planning naar een geschikte dag waarop voldoende personeel aanwezig is, zodat de patiënt en de verpleegkundige samen op pad kunnen.

Als zorgverleners maar worden aangemoedigd om te zorgen, dan lukt het wel. Als managers worden aangemoedigd om zorgverleners te laten zorgen, dan lukt het wel. Als politici en beleidsmakers bestuurders aanmoedigen om te besturen, te innoveren en te laten zorgen, dan lukt het wel. Daar hoort geen repressiviteit bij en geen beknotting.
Weg met cynisme, ruim baan voor energie!