Datum: 21-05-2016

Moeilijke keuzes

Gisteren ben ik naar ‘Eye in the sky’ van Gavin Hood geweest. Deze film gaat in essentie over de vraag of je de levens van een paar mensen mag opofferen om veel meer mensen te redden. De film laat ook zien hoe moeilijk het is om daar een beslissing over te nemen. De film deed mij denken aan een college van de filosoof Edgar Karssing, dat ik enkele jaren geleden op Nijenrode volgde. Karssing maakte tijdens dit college op een beeldende manier duidelijk dat een keus tussen een goed en een slecht alternatief niet moeilijk is. Maar het is wel moeilijk om een keus tussen twee slechte alternatieven te maken.

In de zorg staan we vaak voor dergelijke keuzes. Denk bijvoorbeeld aan de keus om het been van een tiener te amputeren om zijn leven te redden. Leven met één been heeft forse en blijvende consequenties. Maar als het been niet geamputeerd wordt, zal de jongere overlijden. Dat is nog een relatief makkelijke keus tussen twee slechte alternatieven. Het wordt al lastiger om te kiezen tussen een zware chemokuur, die veel bijwerkingen met zich mee brengt, en die mogelijk levensverlengend kan zijn en de keus om niet te behandelen. En zo zijn er veel meer voorbeelden te bedenken.

Ook op bestuurlijk niveau doen zich geregeld dergelijke dilemma’s voor. Als ik aan bestuurders vraag waar zij wakker van liggen, antwoorden zij meestal dat zij wakker liggen van het ontslaan van medewerkers. Ook dat is zo’n keus tussen twee slechte alternatieven. Het is heel vervelend om een groep medewerkers te ontslaan. Maar het is nog vervelender als de organisatie een kans loopt om failliet te gaan. Het is niet makkelijk om dergelijke keuzes te maken en het vraagt moed om dergelijke beslissingen te nemen. Morele moed noemt Karssing dat. Ik wens iedereen die een keus moet maken tussen twee slechte alternatieven veel morele moed.