Thema 10: Morele en ethische vraagstukken

Morele en ethische vraagstukken waren en zijn er volop in de zorg. De euthanasiewet van Hugo Borst had daar alles mee te maken. Pia Dijkstra heeft zich sterk gemaakt voor verplichte orgaandonatie.

Voor de komende jaren zal nog pregnanter de vraag aan de orde komen of alles wat kan ook moet en of iedere patiënt iedere behandeling moet hebben. Gaat de kans op succes van de behandeling, leeftijd, afkomst, levensstijl en genen, bij de afweging een rol spelen? Rond de eeuw-wisseling hadden cardiochirurgen in Rotterdam criteria bedacht voor in de patiënt die een donorhart mocht ontvangen: jonger dan 55 jaar, geen bijkomende ziekten, de patiënt moest de behandeling goed begrijpen, de patiënt moest daarom Nederlands spreken en er moest enige therapietrouw verwacht worden. De Tweede Kamer schoot dat af als discriminatie, maar zette er niets voor de plaats. In 2021 speelt hetzelfde probleem bij het zwarte scenario voor IC bedden. De professionals willen leeftijdsselectie,
het Kabinet wil loting, de Tweede Kamer geeft de professionals gelijk.

De vraag is wie keuzen moet maken over ethische vraagstukken, de politiek of de professionals. Formeel is de lijn dat maatschappelijke ethische afwegingen door de politiek gemaakt moeten worden en dat de dokter daarmee niet in de spreekkamer moet worden opgezadeld. De individuele afweging vindt binnen maatschappelijke kaders door patiënt en professional in de spreekkamer plaats. De praktijk is anders.