Hans Hoek – Consultancy

Op 22 februari aanstaande is het 14 jaar geleden dat ik in Rotterdam promoveerde op governance in de gezondheidszorg. Ik ontwikkelde voor mijn dissertatie een verklarend model voor de governance van de gezondheidszorg.

In zes blogs heb ik de overeenkomsten tussen de governance van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de huidige situatie rond governance verkend. Er blijken veel overeenkomsten te zijn, ook al zijn de benamingen en regels nu anders.

De VOC had een octrooi van het landsbestuur van de Zeven Provinciën. Als zij overheidshandelingen uitvoerde deed ze dat formeel als verlengde arm en met volmacht van de overheid.

Als je de uitspraken van de Ondernemingskamer, onderdeel van de Rechtbank Amsterdam, over wanbeleid/onbehoorlijk bestuur leest, dan gaat een groot deel van die uitspraken over het niet op orde hebben van de financiële administratie en de boekhouding en het niet of te laat vaststellen van jaarrekeningen.

De VOC kenmerkt zich door vele vormen van belangenverstrengeling en dubbelfuncties.
Een aanzienlijk deel van de bewindhebbers van de VOC vervulde ook een functie in het openbaar bestuur. Zij waren burgemeester van een van de steden, waarin de Kamers van de VOC gevestigd waren en tegelijkertijd bewindhebber van de VOC en dus ook geldschieter.

Tegenwoordig heten degenen, die geld in een onderneming stoppen maar deze niet besturen, ‘aandeelhouders’. Bij de VOC heetten ze ‘participanten’. Deze participanten werden per stad aangetrokken. Ze staken geld in de VOC, maar hadden geen positie in de organisatie, zoals nu de AVA heeft.